139

które jeszcze nie manipulują, ale mogą poruszać rękami (np. wkładąją sobie ręce do buzi), także mogą uczestniczyć w takich ząjęciach. Będzie to dla nich silnym bodźcem do rozpoczęcia różnego rodzaju działań z wykonywaniem przedmiotów'. Niektóre prace dzieci szybko ulegąją zniszczeniu (np. usypana z piasku górka), inne są bardziej trw^rałe. Jeśli jest to możliwe, to warto prace dzieci wystawić na widok publiczny. Możemy dzieciom później pokazywać ich dzieła i zachwycać się nimi. Dobrze jest też obdarowywać nimi rodziców, co z wielu względów jest potrzebne zarówno rodzicom jak i dzieciom.

Najprostszą formą zajęć jest odciskanie na papierze dłoni lub stopy zamoczonej w farbie. Odcisk dłoni możemy wykonać także na przykład w masie solnej lub glinie. Bardziej wyrafinowaną techniką będzie robienie odcisków różnych przedmiotów. Jeżeli dla dzieci takie zajęcia są za trudne, to należy im w tym pomóc, wymuszając ruch dziecka.

Dzieci bardzo lubią malować dłońmi. Na dużych arkuszach papieru rozmazują różne kolory farby plakatowej. Jest to najprostsza wersja tego typu zabawy'. Zachęcam jednak do urozmaicania zajęć. Zamiast samej farby możemy użyć wymieszanych z farbą płatków mydlanych. Powinny być podgrzane i mieć konsystencję śmietany. Po zastygnięciu na papierze mydło tworzy formy przestrzenne. Masa mydlana jest miła w dotyku (zwłaszcza ciepła), więc dzieci bardzo lubią z nią pracować.

Kisiel z mąki ziemniaczanej zabarwiony farbami bardzo dobrze się nadaje do demonstrowania dzieciom mieszania się barw. Przykładowo, mieszamy z dzieckiem kisiel w kolorze żółtym z kisielem w kolorze niebieskim i obserwujemy pojawienie się barwy zielonej.

Innym zamiennikiem czystej farby może być papka z kaszki manny wymieszana z farbą i klejem do tapet.

Dla uzyskania bardziej ciekawych efektów możemy używać szablonów. Za pomocą szablonów i malowania dłońmi możemy wykonać na przykład laurki na Dzień Matki albo kartki świąteczne dla zaprzyjaźnionych osób lub instytucji.

Bardzo ciekawe prace powstają w wyniku posypywania kartek posmarowanych klejem (nąjlepszy jest klej do tapet) zabarwionym ryżem lub płatkami owsianymi.

Na posmarowaną klejem kartkę możemy z dziećmi rzucać różne drobiazgi: złotka, watki, nitki, listki itp.

Jeżeli nasi uczniowie potrafią dmuchać, to możemy rozdmuchiwać na papierze kropelki farby. Ułatwieniem może być dmuchanie przez słomkę.

Bardzo interesującymi zajęciami mogą być zabawy polegające na wyciskaniu z butelek po szamponach półpłynnej, kolorowej masy. Butelki wypełniamy lejącym ciastem (o konsystencji budyniu), który przygoto-