2009 01 01 3813

O W V4iliw<« S J DulT>    JU) i

ISBN WMWI. 15.124-1.0By WN PWN *HI>

124

5. Chemia troposfery — opad atmosferyczny

Usuwanie kwasu azotowego(V) z atmosfery

Kwas azoto\vy(V) usuwany jest z atmosfery zarówno w postaci mokrego jak i suchego opadu atmosferycznego i jest on jednym z głównych czynników zwiększających ich kwasowość. W pewnym stopniu reaguje on z amoniakiem, którego głównym źródłem są nawozy azotowe, mocznik występujący w moczu zwierząt i inne organiczne połączenia zawierające azot.

NH₃ + HNOj -* NH4NO3    (5.12)

Azotan(V) amonu może działać jako zarodek kondensacji dla kropel wody lub ulega osadzaniu jako składnik stałego aerozolu. Problem ten zostanie bardziej szczegółowo omówiony w rozdz. 6.

DO ZAPAMIĘTANIA

Kwas azotowy(V) jest istotnym czynnikiem zakwaszającym opad atmosferyczny. Powstaje z tlenów azotu, które w dużym stopniu pochodzą z reakcji spalania.

5.3. Powstawanie kwasu siarkowego(VI) w atmosferze

Utlenianie zredukowanych związków siarki

TWorzenie się kwasu siarkowego(VI) jest bardziej złożonym procesem niż kwasu azotowego(V). Sekwencja reakcji jego powstawania może się zaczynać od wielu zredukowanych i częściowo utlenionych związków siarki, w większości naturalnego pochodzenia. Siarkowodór (sulfan), siarczek karbonylu, disiarc/ek węgla, mctanotiol. Sulfid dimetylowy i disulfid dimetylowy — wszystkie zawierają siarkę na najniższym C — II) stopniu utlenienia. Połączenia te uwalniane są z oceanów i gleby w warunkach redukujących, jako wynik rozmaitych procesów mikrobiologicznych. Niektóre warunki ich tworzenia zostaną rozpatrzone w rozdz. 15. Wysoka temperatura sprzyja mikrobiologicznej aktywności, a więc uwalnianie zredukowanych związków siarki występuje szczególnie w tropikach.

Po przedostaniu się tych związków do atmosfery rozpoczyna się ciąg reakcji ich utleniania. Siarkowodór, disiarczek węgla i siarczek karbonylu ulegają utlenieniu przez rodniki hydroksylowe, w wyniku czego powstają rodniki sulfanylowe (*SH) jako produkt początkowy.

H;S 4- *()H —»    HiO + *SH    (5.13)

CS_: + *OH -*    COS + \SH    (5.14)

COS + *OH -*    C0₂ + *SH    (5.15)

Spośród tych trzech połączeń siarkowodór i disiarczek węgla reagują szybko, natomiast siarczek karbonylu (COS), uwalniany bezpośrednio z wód oceanicznych lub powstający