2009 01 01 5603

G w umLoml s i ixmy. owmlaWjmiki :i»t ISBN f7M3J»MS32M. C liy WN PWN 2«7

8.1. Skład atmosfery 2iemi    195

Klimat globalny i zmiany, którym podlega, są determinowane wieloma czynnikami. Jednym z nich. bardzo ważnym, jest chemiczny charakter atmosfery ziemskiej. Gazy i cząstki aerozoli określają stopień absorpcji lub odbicia promieniowania słonecznego oraz promieniowania emitowanego przez Ziemię z powrotem do przestrzeni kosmicznej. W złożony zatem sposób temperatura wraz z opadami atmosferycznymi, charakterystyką wiatrów i innymi cechami klimatu podlegają wpływowi związków chemicznych wchodzących w skład atmosfery. W tym samym czasie obserwuje się wpływ odwrotny. Zmiany klimatyczne wywołują zmiany w składzie atmosfery, jest więc często trudno określić, co jest przyczyną, a co skutkiem.

W tym rozdziale rozpatrzymy sposób, w jaki chemia atmosfery ziemskiej wywiera wpływ na jej średnią temperaturę. Omówimy również niektóre przejawy ludzkiej działalności, wpływającej na skład chemiczny atmosfery w taki sposób, że może spowodować zmiany w klimacie globalnym.

8.1. Skład atmosfery Ziemi

Średnic stężenie dziewięciu podstawowych gazów w suchej troposferze zostało przedstawione w tab. 8.1. Ponieważ wszystkie te gazy mają długi czas przebywania w atmosferze, wartości te są względnie stale w każdym miejscu na Ziemi.

Tabela 8.1. Przeciętny skład suchej troposfery

Składnik	Stężenie
Azot	78.08% (obj.)
Dulen	20.95% (obj.)
Argon	0.93% (obj.)
Dillenek węgla	378 ppmv
Neon	18 ppmv
Hel	5 ppmv
Metan	1.77 ppmv
Di wodór	0.53 ppmv
Tlenek azolud)	0.31 ppmv

Najbardziej zmiennym głównym gazowym składnikiem troposfery jest woda. Jej czas przebywania (obliczony na podstawie wartości podanych na rys. 1.4) wynosi ok. 10 dni — okres, który jest znacznie krótszy niż czas potrzebny do całkowitego wymieszania troposfery. Z tego powodu stężenie pary wodnej zmienia się z dnia na dzień i z miejsca na miejsce.

Maksymalne stężenie wody w atmosferze zależy od temperatury, zgodnie z krzywą prężności pary (/>,») przedstawioną na rys. 8.2. Względna wilgotność {A/_R) jest wyra-