2009 01 023545

O W    S i fX.lV, l Arnu-X-.xAr.tvL,. «xinu.'|ij!

ISBN    O by WN PWN I-Mr)

248    9. Hydrosfera

Ze względu na przemieszczanie się mas powietrza, zarówno w kierunku pionowym jak i poziomym, reakcja opisana równaniem (9.16) jest rzadko w stanie równowagi. Aktualne stężenie pary wodnej jest więc zazwyczaj mniejsze niz odpowiadające stanowi równowagi. Średnia globalna wynosi ok. \%, ale obserwowane wartości są w wysokim stopniu zmienne, zarówno w czasie jak i w przestrzeni.

| DO ZAPAMIĘTANIA

Właściwości fizyczne i chemiczne wody są niepowtarzalne. Jej właściwości fizyczne są głównym czynnikiem określającym klimat Ziemi. Zdolność do rozpuszczania substancji chemicznych, właściwości kwasowo-zasadowe i redoks wody określają sposób, w jaki pierwiastki są transportowane i oddziałują z innymi składnikami środowiska biotycznego i abiotycznego.

9.2. Jednostki stężenia stosowane w przypadku roztworów wodnych

Jednym z najważniejszych sposobów wyrażania przez chemików stężenia substancji rozpuszczonych w roztworach wodnych jest stosowanie jednostek opartych na molu, czyli stężenia molowego. Woda morska zawiera w przybliżeniu I.97%(m/V) chlorków |% mas.-obj. = masa (g) chlorków' przypadająca na objętość (100 mL) roztworu), co odpowiada roztworowi tych jonów o stężeniu 0.556 mol • L ¹.

W przypadku pierwiastków i związków o mniejszych stężeniach wygodniej jest je wyrażać w jednostkach mniejszych, tj. w mikromolaeh i nanomolach. Na przykład. w rzece Toyohira w Japonii¹ stężenie jonów' cynku zmienia się w zakresie od 15 nmol • L^_l do 6.7 pmol • L^_1. natomiast w próbkach pochodzących z okolic miasta Sapporo stwierdzono większe stężenia.

W próbkach środowiskowych stężenie wyraża się często w jeszcze mniejszych jednostkach. tj. w częściach na milion (ppm. ang. parts per tnilHon), częściach na miliard (ppb, ang. parts per hillion) i w częściach na trylion (ppt, ang. parts per trillinn). Są one szeroko stosowane, ale istnieją pewne problemy związane z ich użyciem, o których należy pamiętać. Dotyczy to przede wszystkim różnicy między jednostkami, takimi jak ppm. stosowanymi do roztworów wodnych i jednostkami ppmv stosowanymi w chemii atmosfery.

Gdy mamy do czynienia z roztworami wodnymi, jednostka ppm jest liczbą gramów substancji rozpuszczonej w milionie mililitrów roztworu, która jest taka sama jak pg • mL^-1 lub mg ■ L^-1. Przy wyrażaniu stężenia w takich jednostkach zakładamy, żc gęstość wody wynosi 1.00 kg ■ L^_1. Jest to dobre założenie w przypadku jezior, rzek

H. Sakai. Y. Kojima, K. Saito. ..Distribuiion of hcavy mcials in water and sicvcd sedimenu in the Toyohira nvcr". Wat. Rcs.. 20. 559 (1986).