2009 01 021442

O W    S i fX.lV, l Arnu-X-.xAr.tvL,. «xinu.'|ij!

ISBN    O by WN PWN I-Mr)

574

20. Biocydy organiczne

przez amfifilowy rozpuszczalnik, jakim jest oktanol. W tych badaniach wartości Kqa dla chlorobenzenów. PCB i DDT mieszczą się w zakresie od 1()⁴ do 10¹². Tak duże wartości wskazują na silną tendencję tych związków do pozostawania w stanic związanym z rosnącymi uprawami w środowisku lądowym. Jest to zgodne z obserwowaną akumulacją chlorowanych związków organicznych w roślinach i glebie. W zakresie temperatury od -10 C do +20 C wartość log K₀\ wzrasta liniowo wraz z odwrotnością temperatury (1/7). Duży wzrost lotności wraz z temperaturą determinuje ich ruchliwość związaną z przenoszeniem drogą powietrzną w różnych częściach świata. Opisaliśmy wcześniej efekt ..konika polnego", zgodnie z którym związki chemiczne w rodzaju DDT. uwolnione w tropikach lub w regionach umiarkowanego klimatu (podczas cieplej pory wzrastania roślin), częściowo parują i są transportowane przez prądy powietrzne, a następnie ulegają kondensacji w regionach zimnych. Nawet przy braku lokalnych źródeł istotne stężenia organicznych pochodnych chlorowych stwierdzono w regionach polarnych.

20.3

DO ZAPAMIĘTANIA

Ruchliwość związków chemicznych w powietrzu i w wodzie jest określona przez ich podział między różne fazy. Podobnie jak trwałość chemiczna związków ich podział również zależy od ich struktury oraz właściwości fizycznych i chemicznych gleby i powietrza.

20.4. Podatność na wymywanie (ługowanie)

Podatność na wymywanie łączy aspekty trwałości chemicznej i ruchliwości związku. Stanowi ona miarę tendencji biocydu do pozostawania w stanic nicrozłożonym podczas jego przemieszczania się w fazie wodnej do nowego miejsca w środowisku. Jest to ważny parametr, związki ulegające wymywaniu mogą bowiem potencjalnie migrować do innych, być może bardziej wrażliwych części środowiska. Sytuacje, w których woda pitna została zanieczyszczona pr/cz w ymyte pestycydy, obserwowano w wielu miejscach. Rozpatrując jednocześnie chemiczną trwałość i ruchliwość, |>odjęto próbę scharakteryzowania podatności na wymywanie związków organicznych w prosty sposób. Przykładem takiego podejścia jest wprowadzenie wskaźnika GUS⁷ (indeks GUS. ang. groundwater ubiąuity score), określonego w następujący sposób:

(20.52)

GUS = logUfJf) • (4 - log Koc)

gdzie oznacza okres półtrwania pestycydu wyrażony w dniach przy degradacji przebiegającej w glebie, a Koc określa sorpcję (mL • g^_l) (patrz przypis na s. 569).

R.L. Gustafson. „Groundwater ubiąuity scorc: a simptc melhod for assessing pcsticidc leachabi-lity". E\iron. Toxicol. Chan.. 8. 339 (1989).