2009 01 02 0306

G W v.nl **.-« S I Dufly. (’A#«wvłv^*wU, W<ntwj itil? ISBN >-41-15324-3. C by W MN 20ifl

12.3. Materiał huminowy (humusowy)

Jak już wspomniano, oznaczany analitycznie jest zazwyczaj węgiel organiczny. Krótka dyskusja powyżej wspomnianych i innych parametrów stosowanych jako miara zawartości materii organicznej w wodzie znajduje się w rozdz. 15.

W zakresach stężeń pierw iastków wskazanych uprzednio mieszczą się wyniki większości analiz trzech rodzajów substancji huminowych, natomiast zawartość węgla pierwiastkowego w tym materiale zazwyczaj wzrasta w następującym szeregu

KF < KH < Hu

Zawartość tlenu w tej samej serii materiałów ulega zmniejszeniu.

Środowisko, w którym tworzy się materiał, również wywiera wpływ na jego skład, co znajduje odbicie w zwiększonej zawartości węgla pierwiastkowego w humusie glebowym w porównaniu z humusem pochodzącym z jezior i oceanów. W przypadku tlenu i azotu kierunek zmian jest odwrotny. Są pewne dowody na to. że w materiale osadowym względna ilość Hu. w porównaniu z KH i KF. wzrasta wraz z głębokością. Głębokość jest bezpośrednio związana z wiekiem osadu — starszy w iek składowanego materiału znajduje odbicie w większej zawartości węgla pierwiastkowego. Takie tendencje są często spotykane, ale nic są odnotowywane we wszystkich przypadkach.

Obecność tlenu i azotu w materiale huminowym wskazuje, że w cząsteczkach hu-mianu obecne są określone grupy funkcyjne. Rozpatrzymy obecnie charakter tych grup. Najważniejsze grupy funkcyjne zawierające tlen wraz z typowymi zakresami ich zawar-

4000    3000    2000    1000

liczba talowa ! cm ¹

Rys. 12.1. Widma IR: 1 — kwasów huminowych. 2 — kwasów fulwowych pochodzących z gleby pobranej w pobliżu jeziora Nakuru w Kenii [M.C-Z. Moturi, „Studies on huiiuc substanccs cwlracied from ncutral and alkalinc soils and scdimcnts from Kcnya", MSc Thcsis. Quccn's Univcrsity. Kingston,

Ontario. Canada 1991.)