2009 01 02 0701

O. W \»l iwo S. J. IXjIIv. C A.MW    ^ttnrj 2C07

ISBN «?iwiuoM5>24-.i. C by WN PWN 200?

__13__

Mef:sT(“ r pófffiefcs.fe w hydrosferze

Omawiane zagadnienia

Występowanie. charakter oraz znaczenie metali i półmetali w hydrosferze

•    Metale i półmetale w środowisku

•    Metale nieskompleksowane w wodzie

•    Klasyfikacja metali opierająca się na zdolności kompleksowania

•    Postaci metali w wodzie naturalnej i ich biodostępność

•    Chemia środowiskowa wapnia, miedzi i rtęci

Spośród wszystkich problemów środowiskowych związanych z wodą zanieczyszczenie metalami toksycznymi jest jednym z najbardziej widocznych. Problem ten często jest określany jako „zanieczyszczenie metalami ciężkimi”, stosowania tego terminu jednak nic polecamy, co wkrótce uzasadnimy. Nie tylko kwestia ta jest widoczna, ale ma też decydujące znaczenie dla ekosystemów i ludzi na całym święcie. Jednym ze szczególnie ważnych przykładów jest często występujące zanieczyszczenie wody gruntowej w Bangladeszu oraz wschodnich Indiach półmctalcm — arsenem. W tym regionie Azji Południowej wiele milionów ludzi jest narażonych na jego oddziaływanie, co określono jako ..największe masowe zatrucie na świecie. a być może nawet w historii”. Zanieczyszczenie arsenem wód powierzchniowych i wód gruntowych występuje w bardziej ograniczonym zakresie również i w wielu innych krajach, przy czym pierwiastek ten pochodzi czasami z naturalnych źródeł geologicznych, a niekiedy związanych /. działalnością c/.lowicka. Zanieczyszczenie wody innymi metalami i pól metalami występuje lokalnie w różnych miejscach świata i w dalszej części tego rozdziału omówimy właściwości trzech ważnych metali: wapnia, miedzi i rtęci.

Arsen, pierwiastek o liczbie atomowej 33. jest półmetalem znajdującym się poniżej fosforu w układzie okresowym pierwiastków. Jego średnic rozpowszechnienie w skorupie ziemskiej wynosi w przybliżeniu 1,5 pg-g^-1. Pierwiastek ten występuje zazwyczaj w postaci minerałów siarczkowych. Jego właściwości chemiczne w roztworach są podobne do wykazywanych przez fosfor; występuje głównie na stopniach utlenienia III i V w postaci AsOj [arscnianów(III)] i AsOj [arscnianów(V)]. Stężenie tła zarówno w oceanach, jak i w słodkiej wodzie, wynosi ok. 1,5 pg ■ L^-1. W celu zapoznania się z cząstkowym wykresem p£7pH dla związków arsenu — patrz rozdz. 10. zad. X.