2009 01 02 1753

G. W N-jiliMfl S. J. fXjl!*r ( Ainur i'uA>»tdv.    iU)T

ISBN v?mu$M5>24-r o By WN PfcN 20iO

337

13.2. Klasyfikacja metali

stają sprotonowane we wszystkich sytuacjach. W przypadku metali o dużym stosunku |np. Al(111)1 deprotonowanie zachodzi znacznie łatwiej, natomiast metale na bardzo wysokim stopniu utlenienia (np. Cr(VI) i Mo(VI)l występują głównie w postaci okso-anionów.

•    Metale, które ulegają reakcjom redoks, występują w różnych postaciach w środowisku utleniającym (wysokie p£) i w środowisku redukującym (niskie pt).

•    W wodzie morskiej duże stężenie chlorków i. w mniejszym stopniu, siarczanów(VI) sprzyja powstawaniu kompleksów /. niektórymi metalami.

•    Tendencja do tworzenia kompleksów z Ugandami innymi niż woda zmienia się w następującym szeregu: metale typu B [np. Ag(I). Hg(ll)| > metale typu pośredniego |np. Mn(II), 7.n(ll)| > metale typu A |np. Ca(II), A1 (111)).

13.2

DO ZAPAMIĘTANIA

Skłonność metalu do tworzenia kompleksów zależy częściowo od charakteru samego metalu. Zaproponowano różne klasyfikacje tłumaczące i przewidujące występowanie uprzywilejowanych typów ligandów oraz stopień tworzenia się kompleksów. Podziały tc zazwyczaj opierają się na zdolności metali do tworzenia wiązań jonowych i kowalencyjnych z różnymi typami ligandów.

Kompleksy z materiałem huminowym

Materiał huminowy (MH>. czy to rozpuszczony w wodzie, czy też obecny jako składnik fazy stałej w glebie i osadach, zawiera grupy funkcyjne, które mogą być Ugandami w tworzących się kompleksach z metalami (rys. 13.3). Niektóre metale, takie jak metale ziem alkalicznych, reagują z utworzeniem stosunkowo słabych wiązań jonowych z ujemnymi centrami zdcprotonowanych cząsteczek huminowych. Z drugiej zaś strony kompleksy takich metali, jak Cu(TI). Pb(II) oraz Al(ITT) i Fe(III), mają duże stałe trwałości. Komplcksowanie w takich przypadkach związane jest z powstaniem wiązań kowalencyjnych i z utworzeniem kompleksów chelatowych z dwuklcszczowymi Ugandami. Na rysunku 13.3 przedstawiono grupy funkcyjne związane z materiałem huminowym.

O

12    3    4    5

Rys. 13.3. Przykłady grup funkcyjnych materiału huminowego. które mogą uczestniczyć w kompleksowemu metali Uważa się. że struktury 3 (lialan) i 5 (salicylan) odgrywają szczególną rolę w procesach tworzenia chclatów. Małe ilości innych pierwiastków, jak siarka i fosfor, również znaleziono w materiałach huminowych i mogą one mieć swój wkład w ich zdolności komplcksotwórczc