2009 01 025225

G. W N-jiliMfl S. J. fXjl!*r ( Ainur i'uA>»tdv.    iU)T

ISBN v?mu$M5>24-r o By WN PfcN 20iO

14.6. Materia! koloidalny w środowisku przyrodniczym

W nowych warunkach iloraz reakcji strącania CaCO. wynosi Q. = 1,3- lO^-’ -1,5 -10"' = 2,0• I0~⁷

izn. > 5 • 10 ■* = A\. Ponieważ iloczyn rozpuszczalności węglanu wapnia został prze kroczony, z wody strąca się nierozpuszczalny węglan wapnia.

W wyniku tego procesu biogcochcmiczncgo duże ilości koloidalnego kalcytu powstają w jeziorach i w końcu tworzą ogromne złoża osadowego wapienia.

Zjawisko to jest związane z syntezą biomasy w wodzie podczas dnia. Oprócz zmian w chemii węglanów znacznie wzrasta pH. W nocy nie zachodzi fotosynteza i zmniejsza się pH wody. ale rozpuszczanie węglanu wapnia w tych warunkach postępuje wolno, jego większość pozostaje więc w postaci zawiesiny lub osadu.

Węglan wapnia, krzemionka (diilcnck krzemu) i mniejsze ilości innych minerałów również pochodzą z osadzonych na dnie pozostałości (materiału rozdrobnionego, dc-trytusu). niektórych rodzajów planktonu i, w mniejszym stopniu, kości ryb i muszli skorupiaków.

DO ZAPAMIĘTANIA

Materiał koloidalny występujący w wodzie pochodzi ze źródeł lądowych lub też jest tworzony in sini. Zaobserwowano, że różnorodność składu chemicznego koloidów zależy od środowiska, w którym one powstają.

Minerały ilaste

Przedstawione uprzednio cztery rodzaje naturalnych koloidów — uwodnione tlenki żelaza i manganu, minerały siarczkowe, materiał organiczny oraz minerały węglanowe — zostały utworzone i tworzą się nadal w określonych środowiskach, ale istnieje jeszcze piąta kategoria koloidów, która jest szeroko rozpowszechniona prawie na całym świecie. Obejmuje ona minerały ilaste, które stanowią grupę minerałów glinokrzcmianow^ych o strukturze warstwowej. Wszystkie one są produktami fizykochemicznego wietrzenia minerałów pierwotnych. Są one zazwyczaj pochodzenia lądowego i zostały przeniesione do hydrosfery w wyniku spływu powierzchniowego zerodowanych materiałów, a także działania wiatrów lub lodowców'.

Minerały ilaste (zwane również (ilokrzemianami) są uwodnionymi krzemianami glinu o niewielkim rozmiarze i strukturze warstwowej. Na ich sieć przestrzenną składają się czworościany krzcmotlenowe [SiCAj] (jednostki tciraedryc/.ne) powiązane z sobą w dwuwymiarową sieć trzema atomami tlenu w narożach (warstwa krzcmotlcnowa). Utworzona w len sposób warstwa jest następnie wiązana przez atom tlenu czwartego naroża tetraedru Si0₄ do oktaedrycznych jednostek glinu otoczonego atomami tlenu (2 lub 4) i grupami OH (4 lub 2). Połączone warstwy krzcmotlenowe i glinotlcnowc