2009 01 025044

<A W wLaoo. $ i l

ISBN 97UU4M5J240. C by W PW ZOirt

19.1. Odpady stale z górnictwa i hutnictwa    521

dzaju miedzi, cynku i ołowiu, mogą być również duże. Wszystkie te czynniki pogarszają nieprzyjazne środowisko dla roślin, zwierząt i ..normalnego" wzrostu mikroorganizmów zarówno w samych osadnikach odpadów, jak i w pobliskiej glebie oraz wodzie zatrutej substancjami wyługowanymi.

W metodach regeneracji odpadów zawierających siarczki należy zatem uwzględnić zasadnicze wymogi dotyczące zmniejszenia kwasowości środowiska. Wapnowanie jest jednym z możliwych sposobów, ale czynność ta musi być powtórzona, proces powstawania kwasu trwa bowiem nieprzerwanie. Utrzymywanie odpadów pod wodą w stawie również jest możliwe, jako że utrzymuje minerały siarczkowe w trwałej postaci zredukowanej. Pomimo trudności przeprowadza się regenerację hałd odpadów siarczkowych, przygotowując na ich terenie samowystarczalne pastwiska, sadząc rozmaite rośliny lub w niektórych miejscach zakładając plantacje drzew.

Interesujący do odnotowania jest również fakt występowania podobieństw między odpadami siarczkowymi i kwaśnymi glebami siarczanowymi opisanymi w rozdz. 18. dwoma oddzielnymi lokalnymi środowiskami, które powstają w całkowicie różnych miejscach.

Muł (szlam) czerwony

Problem z mułem (szlamem) czerwonym jest pod pewnym w zględem odwróceniem problemu związanego z odpadami siarczkowymi. Czerwony mul jest szczególnym rodzajem odpadu związanego z produkcją tlenku glinu (AI₂Oj) z boksytu początkowego etapu w produkcji glinu. W procesie Baycra glin [jako AI(OH)J lub AIO, ] przechodzi do roztworu w wyniku potraktowania dokładnie rozdrobnionego surowego boksytu wodnym roztworem wodorotlenku sodu w kontrolowanych warunkach wysokiej temperatury i wysokiego ciśnienia. Później po zobojętnieniu silnie zasadowego roztworu odzyskuje się tlenek glinu. Pozostałe ciała stałe składają z minerałów ilastych, kwarcu i nierozpuszczalnych tlenków żelaza i tytanu. Ten materiał odpadowy, nazywany czerwonym mułem, zazwyczaj zawiera 15% żelaza. 15% glinu. 8% tytanu i 5% krzemu oraz zmienne ilości sodu i wapnia, głównie w postaci uwodnionych tlenków. Ilość powstającego czerwonego mułu waha się w granicach od 0,5 do 2 ton na tonę otrzymanego tlenku glinu. Oszacowano. że na całym święcie całkowita ilość czerwonego szlamu wytworzonego w czasie jednego roku wynosi około 40 milionów ton.

Czerwony muł jest przepompowywany w postaci szlamu z fabryki boksytu. Zawiera on 20-40% ciał stałych o zróżnicowanym rozmiarze cząstek, ale zasadnicza ich frakcja ma rozmiar cząstek materiału ilastego i dlatego całkowite ich osadzanie się zachodzi bardzo wolno. Duża zawartość sodu sprawia, że il nic tworzy agregatów i pozostaje w silnie rozproszonej postaci. Co więcej, ciała stałe w zawiesinie są bardzo higroskopijne i mają wyraźną zdolność zatrzymywania wody. Wszystko to sprawia, że czerwony muł nie wysycha szybko, gdy składuje się go na lądzie. W celu przyspieszenia procesu wysychania należy rozprowadzić muł cienką warstwą na dużej powierzchni i pozwolić mu wyschnąć przed powtórzeniem tej czynności. W trakcie wysychania na powierzchni tworzy się twarda powłoka materiału, utrudniająca odparowywanie wody z dolnych warstw składowiska. W celu przyspieszenia procesu suszenia powierzchniową skorupę rozbija się