2009 01 021611

G> W v.nl i*;n S. I. IXjlły. ( A»nw vaA»*\vL/. Wwxnrj iCilT ISBN 9t9#yĄ\. 153240. C by W PWN 2*Hrt

21

/.ferma w przyszfośd

Nasze rozważania dotyczące chemii środowiska rozpoczęliśmy od dokonania podsumowania początków i wczesnych etapów naturalnej historii Ziemi. Ziemia powstała, gdy gazy na obrzeżach mgławicy słonecznej oziębiły się i skurczyły, tworząc planety. Nowo utworzona planeta była stała kulą z jądrem składającym się ze stopów żelaza i skorupą z tlenków metali i krzemianów. Podczas pięciu miliardów lat historii Ziemi najważniejsze zmiany nastąpiły w obrębie skorupy i ponad nią. Na początku powstała woda i w końcu doszło do pokrycia nią dwóch trzecich powierzchni Ziemi do średniej głębokości ponad 3 km w dużych oceanach. Dochodziło również do zmian w składzie chemicznym atmosfery ziemskiej. Najbardziej znaczące zmiany spowodowane zostały uwolnieniem cząsteczkowego tlenu z jego połączeń z innymi pierwiastkami w skorupie ziemskiej. Obecność tlenu atmosferycznego była niezbędna do podtrzymania życia niektórych organizmów, podczas gdy w tym samym czasie inne organizmy utrzymywały i regulowały jego zasoby. Świat przyjął więc kształt, jaki znamy, i stał się miejscem, gdzie mikroorganizmy, rośliny i zwierzęta wszystkich rodzajów mogą się rozwijać i wzajemnie wspomagać. Wszystkie nieorganiczne i ożywione elementy składowe Ziemi, w wyniku wzajemnych oddziaływań i obiegu materii, działają razem, czyniąc naszą planetę tym, czym jest. Rozpatrzyliśmy tutaj niektóre z ważniejszych oddziaływań oraz. cyklów.

Życic ludzkie jest krótkie w kontekście tych ponad 5 miliardów lat czasu geologicznego, a my widzimy skład Ziemi i zachodzące procesy w świetle tego, co obserwujemy w tym punkcie jej długiej historii. Łatwo pomyśleć sobie, że świat naturalny był zawsze taki sam. Ale. oczywiście, nie jest to prawda w stosunku do przeszłości, zmiany bowiem następowały i nadal będą zachodzić w naszym otoczeniu. Erupcje wulkaniczne, uwalniające pyły i gazy do atmosfery, zmieniają klimat na naszym globie. Świeże materiały mineralne są rozprzestrzeniane na kontynentach i pod oceanami. Kontynenty się przesuwają, powodując pękania i wytryski ze skorupy. Tereny górzyste dzięki opadom atmosferycznym ulegają erozji; fizyczne i chemiczne wietrzenie zerodowanego materiału zmienia kształt i skład chemiczny poszczególnych cząstek. Osady wypełniają stopniowo misy jezior, wnosząc do nich składniki pokarmowe, w wyniku czego ulegają one eutro-fizacji i stają się z czasem terenami podmokłymi.