14

i lim

' i iii

h

na

borów żywieniowych. Kalectwo i skutki zmian starczych, ograniczające ruszanie się, utrudniają organizację zaopatrzenia w żywność i przygotowani! posiłków; wiele schorzeń upośledza możliwości fizyczne, psychiczne i nu lu boliczne badanych osób. Znaczące konsekwencje dla stanu odżywienia 111 < •» • też mieć alkoholizm i narkomania oraz długotrwałe stosowanie nieklóiyili leków lub nie zawsze właściwych diet terapeutycznych (tab. 7.2.2).

Badanie ogólnolekarskie

Badania te polegają na szczegółowych oględzinach zewnętrznych powici/ części ciała: włosów, twarzy, oczu, warg, języka, zębów, dziąseł, skóry, pa/,nul 11 szyi (tarczycy i ślinianek) itp. Wyniki tego badania, odnoszone do cech uznany li za prawidłowe, powinny wykryć ewentualne kliniczne objawy niedoboi--^ żywieniowych. Ogólnolekarskie badania stanu odżywienia zostały nieś w Polsce w ostatnich latach zaniedbane, w przekonaniu, że są one niespccyln mu i zbyteczne wobec małej częstości występowania klinicznych objawów mnlnl.i.

rów w społeczeństwie. Jednakże pogłębiające się coraz bardziej różnice w sialu i# ekonomiczno-społecznym polskich rodzin i ich sposobie żywienia, znajilui-ii•« odbicie w dużym zróżnicowaniu wielu wskaźników zdrowotnych i umieniu-' -1 każe przy ocenie stanu odżywienia powrócić do poszukiwania klinie " objawów niedoboru składników odżywczych na drodze badań ogólnolekar i -1-W tabeli 7,2.3 zebrano ważniejsze kliniczne objawy niedoborów ii)m

których witamin i składników mineralnych, jakie mogą występować w j*. ryzyka żywieniowego w Polsce.

Tabela 7.2.3. Wybrane kliniczne objawy niedoborów składników odżywczych, w<i Hm. |'l

Niedobór witaminy	Skóra	Błony śluzowe	Krew	()e/y
A	szorstkość	stany zapalne	—	kseiollaliMi-i keralomnlii'
B,2		zapalenie języka	niedokrwistość megaloblasyczna
K	purpurowa	—	krwotoki
E	—		niedokrwistość hemolityczna
C	purpurowa	krwawiące dziąsła	niedokrwistość
B,	stany zapalne	zapalenie języka		Idtoldhl i
IM*	stany zapalne	zapalenie języka
Składniki mineralne żelazo cynk i i	upośledzenie słuchu ___i____j__	zmiany przed nowol worowe utrata smak u : i___i. . i.._______	niedok rwislość

7.2.2. Badania antropometryczne

Do rozwoju badań antropometrycznych w zastosowaniu do oceny stanu odżywienia przyczynił się w sposób znaczący Jelliffe (1956), tworząc £ręby „antropometrii żywieniowej”, którą zdefiniował on jako „pomiary zmien^o^ fizycznych rozmiarów ciała i jego składników u osobników w różnym \vi_eku i o zróżnicowanym stanie odżywienia”. Antropometria żywieniowa szczególnego znaczenia nabiera w ocenie stanu odżywienia zwłaszcza wówczas, g^y występuje chroniczny brak równowagi między ilością spożywanej eą_ergjj a jej wydatkowaniem.

r

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca stosowanie pomiarów antr₀p₀_. metrycznych także do oceny stanu zdrowia populacji łub poszczególny^ osób oraz do oceny sytuacji społeczno-ekonomicznej w poszczególnych j_cra_ iach. Badania antropometryczne w zastosowaniu do oceny stanu odżywi_enj_a obejmują dwie grupy pomiarów:

pomiary oceniające rozmiary ciała i stan rozwoju fizycznego;

0    pomiary oceniające skład ciała.

W każdej z wymienionych grup można mierzyć różne wielkości i k_on_ Minować z nich różne wskaźniki ułatwiające interpretację uzyskanych _Wy_ ników, z tym że ich wybór zawsze powinien być podyktowany celem badą_nj_a

1    przesłankami wynikającymi z oceny sposobu żywienia oraz wstęp^_eg_Q io/eznania częstości występowania niedożywienia bądź przekarmienia.

Ocena podstawowych rozmiarów ciała

Nii|i /ęściej stosowaną oceną stanu odżywienia są pomiary wysokości i rt\_aSy < lula.

Wysokość (lub długość ciała u małych dzieci) jest to odległość oęj podstawy do najwyższego punktu anatomicznego na głowie, zwanego voitux, zmierzona za pomocą stadiometru lub przenośnego antropometru.

Musu ciula, mierzona przy użyciu legalizowanej wagi, dostarczą '>u<'>lnoj informacji o sumie białek, tłuszczu, wody i masy kostnej i /lnwicka, ale nie pozwala na wnioskowanie o proporcjach lub mumiach wymienionych czterech podstawowych składników masy ilnla

Mn .a ciula może się bowiem nic zmieniać nawet wówczas, gdy zaeliod/jj H<> ¹ "'imany w sklad/ic ciula, co niejednokrotnie ma miejsce przy skrajny^