Kartki0001

34

11 h ■ 111 [ i: 11;», J. A. Mnhnberg, I...F. (1996). Dorosłość w oczeKiwaniach mioMu-ż Iu»Isk il■ j i fińskiej. Forum Psychologiczne, i, 39-/0,

Tys/.kowa, M (1984). Kultura symboliczna, wartości i Tyszko wa, LI. Żurako wąski, (red.), Wartości w .mw-cw

Warszawa-Poznnń: PWN.

M. Przetacznik-Ti. !orn. F War-

Tyszkowu, M. (188). Wprowadzenie, (W:) M. Tyszko wa (red.;, Pijohomgia ioz-.vO_ c zł o w i e k a w c i;] g u ż y c i a. Wa r.s z a w u: P W N.

Ty ,s z ko w a, M. (w d ru k u). P oj ę c i e ro z w oj u i z ni i a n y ro z w oj o w ej. \ V Gierowska, M. Tyszko w a (red.), Psychologia rozwoju cziowr

szawa: PWN.

Wohwill, i.F. (1970). The nge variable in psychologiem] researeh. Psycnoiogi.ud Rwie w, 77, 49-64.

Wohwill, J.l^;. (1980). Cogni[ive devclupnienl ui childhood. I". O. Brnu., .!, Hugon

l Jni wrssty Press.

Zamra, A.J., Finch. J.F., Reich, i.W., & Guarnaccm, C.A. (1991). Predicting ih.e

iwnyday lite evcnls uf o I der udults. Journal oj Fe rsoiuiihy, j9, 50S-O3S.

DIFFHRHNTATION OF INDIYiDUAL CHAN GES IN HUMAŃ DHYFLO.PMFNT

Su mm tiry

The purpo.se ot ihe article is to show difterentauon in indsy.duu] patajrns ot developmental chan ges in I atman lite span. Diseussing empirical data on i n te hec te. al and personalny de.velopme.nt there is emphastscd thac niagr.it;:de ot deve]opnienUu patie rns is grealer tlien usually we think, and that it is very difficuh te show one generał and uniYcrsal patiem cT developniental changes. In the second part ot tire article, dcvclopntent is considered in ternis ot changes w hien are luntion ot the inne. Changes and inne are ircatcd as tt key tenns for the theory of haman devek::pmem. At the conclnshm, sunie rnethodolugical implicalion.s of dirferent aspects ol tune tor deve-lupinental re.senich are di.seussed.

Irena Obudmw.ska (.'mwersyiel A. jV]u;kievvic'/.a •

Poznań

\ V$ PO MAG ANI E ROZWOJU EMOCJONALNEGO:

REFLEKSJE I PROPOZYCJE

1, uwagi dotyczące* terminu „wspomaga nie”

Wm/. ze zmianą paradygmatu koncepcji człowieka, która znalazła szczególny

a yraz w psychologii humanistycznej, zmianom uległo też rozumienie niektórych pojęć ; opisująca je termmoiogia. W ;ym mircie przemian rewizji poddane zostało również dr,uniejs/.c rozunueme wycłiowania, przechodząc od ujmowania go jako jednokierunkowego oddziaływania im jednostkę, do interakcji między człowiekiem dorosłym a człowiekiem oęuącym na drodze ku dorosłości. To nowe podejście do wychowania jako do współdziałania dwóch podmiotów, wydaje się być również jednym ze źródeł poszukiwania nowej terminologii. Wybór padł na terminy „wspieranie" i „wspomaganie”, gdyż i cii znaczenie nie tylko zawiera zmianę relacji między wychowawcą a wyenowankiem, ale odpowiada także szerokiemu nurtowi teorii i praktyk;, nazywanemu pomocą psycacłogiczną. Oba pojęcia, wspieranie i wspoma-2 a me, nic wykraczają '-jak sądzę - poza szeroko rozumiane pojęcie wychowania, lecz akcentują sposób realizacji zaceń wychowawczych. Odnoszą się więc do każdego dziecka, żarowa o o prawidłowym, juk i zakłóconym rozwoju.

Oba te icnnmy bywają stosowane zamiennie, można też każdemu z nich przygnać nieco odmienne znaczenie. Sądzę, że termin „wspieranie", w odróżnieniu od „wspcarumaiua", odnosi sic przecie wszystkim do warunków i okoliczności, tj. wspieramy ro/woj takich, czy inny ci; właściwości poprzez stwarzanie odpowiednich ula togo rozwoju war u: l.oo w. (dozy wiście, problemem pozostaje to, co uznajemy za warte wspieram a. w tym zakresie panuje obecnie znacznie większa różnorodność poglądów, ni z to imało miejsce jeszcze niedawno. Pluralizm, który jest szczególną cechą z a e h c c nic u u wr i o k r:; ej i. d o p i o v.' a u z 11 d o i e g o, ż e k aż dc zj a w i s k o - c z y t o n p. b ę d z te zachowanie, przekonanie, czy styl życia - ma swoje liczne alternatywy.

istnienie tyci. ro/uorar icu ahenutyw powoduje, że życie społeczne coraz hardzi,:’ s ę komplikuje, co pomaga za .sobą iimidnienia wydinwawczydi interakcji po obu siroiłach :mm procom.