makro0407

A Y

a = —=-

1

Al 1 — c

lub

ay_ i

a7 s

(4.19)

Ponieważ krańcowa skłonność do konsumpcji jest liczbą dodatnią (c > o), to mnożnik ma zawsze wartość większą od 1. Mnożnik informuje nas o tym, o ile jednostek zmieni się poziom dochodu równowagi, jeżeli autonomiczne wydatki inwestycyjne zmienią się o jednostkę. Możemy więc mówić o efekcie mnożnikowym lub wielokrotności przyrostu dochodu wywołanym wydatkami inwestycyjnymi. Wartość mnożnika jest tym większa, im większa jest wartość krańcowej skłonności do konsumpcji, np. jeżeli krańcowa skłonność do konsumpcji wynosi 0,8, to mnożnik ma wartość 5,0, a więc wzrost inwestycyjnych wydatków autonomicznych o 100 jednostek może spowodować przyrost dochodu równowagi o 500 jednostek. Przy mniejszej krańcowej skłonności do konsumpcji, np. c = 0,5, mnożnik ma wartość 2,0, a taki sam przyrost wydatków inwestycyjnych, spowoduje przyrost dochodu tylko o 200 jednostek.

Gdyby krańcowa skłonność do konsumpcji wynosiła zero (c = 0), to mnożnik posiadałby wartość 1. W tym przypadku przyrost dochodu, będący rezultatem wzrostu nakładów inwestycyjnych, zostałby w całości zaoszczędzony, a popyt i dochód mógłby powiększyć się tylko o wielkość odpowiadającą wzrostowi wydatków inwestycyjnych.

Każda jednostka przyrostu dochodu AYjest dzielona na część konsumowaną AC i oszczędzaną AS. Jak pamiętamy, warunkiem równowagi jest równość planowanych inwestycji z planowanymi oszczędnościami. Jeżeli gospodarka po zmianie wydatku inwestycyjnego zmierza do równowagi, to przyrost inwestycji powinien zostać zrównoważony przyrostem takiej samej wartości oszczędności.

Łączny przyrost dochodu po zakończeniu procesu mnożnikowego jest równy sumie przyrostu wydatków inwestycyjnych i przyrostu konsumpcji indukowanej :

z tego: lub

AY = AI + cAY. Al =AY-cAY A~I = (1-c) AY

(4.20)

(4.21)

Ponieważ 1 - c jest to krańcowa skłonność do oszczędzania (5), możemy zapisać, że przyrost inwestycji musi być równy przyrostowi oszczędności:

(4-22)

Al = sAY.

Zależność tę możemy zilustrować za pomocą rysunku 4.5.

Rys. 4.5. Przyrost inwestycji a oszczędności

Gospodarka znajduje się w równowadze przy dochodzie Yo w punkcie Wzrost wydatków inwestycyjnych przesuwa w górę krzywą inwentycjl do po Żenią //. Punkt przecięcia niezmienionej krzywej oszczędności z nową krzy inwestycji (punkt B) pokazuje nowy poziom dochodu równowagi Y/. Wzr dochodu o AY (odcinek AC) spowodował przyrost oszczędności o sAY (odeir

BQ równy przyrostowi wydatków inwestycyjnych (Al = / ; - 1₀).

Mimo, że posługujemy się uproszczonymi modelami gospodarki, imisii być realistami. Zmiany w popycie globalnym nie wywołują natychmiusto\ reakcji ze strony producentów. Gospodarka potrzebuje czasu, aby dopasować do tych zmian i dlatego powinniśmy mówić o dynamicznym procesie dosto wawczym, który prowadzi do nowego poziomu dochodu i produkcji równowr Proces ten zilustrujemy za pomocą rysunku 4.6.

Początkowo gospodarka znajduje się w punkcie E₀ przy dochodzie rć nowagi Y₀ i popycie AD₀. W następstwie wzrostu wydatków inwestycyjnych i do Ii krzywa popytu globalnego AD₀ przesuwa się w górę o odległość E_ltA. Pi dochodzie Y₀ rynek towarów jest niezrównoważony (punkt A), gdyż globu popyt przekracza poziom produkcji (odcinek EoA). Próba zaspokojenia pop; przy danej produkcji spowoduje nieplanowane zmniejszenie zapasów (ujcii inwestycje w zapasy) lub pod wpływem trudności z realizacją planowali) wydatków konsumpcyjnych nieplanowany przyrost oszczędności. Po uply\ pewnego czasu produkcja może się dostosować do zwiększonego popytu (od nek AB) i dochód wzrośnie do Y,. Ponieważ jednak przyrost dochodu wywo je przyrost dodatkowego popytu konsumpcyjnego w zależności od wurlo krańcowej skłonności do konsumpcji, popyt wzrośnie o odcinek BC. Dochód poziomie 7/ nie będzie więc równoważył rynku towarów i ponownie wysl nadwyżka popytu nad bieżącym poziomem produkcji, czyli niepinnowi zmniejszenie zapasów i oszczędności.