mead 02

Zwłaszcza samoańska młodzież cieszy się, według Mead, szczególną swobodą obyczajową. Przedmałżeńskie stosunki seksualne są dla nastolatków hobby par excellen.ce. Od 14. roku życia praktycznie nie myślą oni o niczym poza seksem, a możliwość zachowania cnoty jest dla nich czymś, co się w głowie nie mieści.

Owa sprzyjająca wolnej miłości atmosfera kulturowa sprawia, że życie seksualne Samoańczyków jest bardziej spontaniczne i udane - nie występuje tam praktycznie impotencja czy oziębłość seksualna, brak jest represyjności w stosunkach międzyludzkich, brak problemów małżeńskich, a ludzie są szczęśliwsi.    '

Przyczyn tego stanu amerykańska antro- ^ polog szuka znacznie głębiej i dochodzi do wniosku, że mieszkańcy Samoa są „wolni od doktryny o grzechu pierworodnym”.

Tak więc to ograniczenia kulturowe, ufun- j dowane na założeniach religijnych, krępu- 1, ją ludzką ekspresję i nie pozwalają osiąg- I nąć pełni samorealizacji. Samoańczycy nie mają wyrzutów sumienia z powodu własnej seksualnej aktywności, mogą się więc nią cie-

przebrany za kardynała samoański szaman w czasie rytu

fot. arch. etnouniversityofcallafoma

Tomasza wosleya _SZy£ _{w n}j_e.

„Pif-Paf" ,

skrępowany sposób.    /'

Neil Postman w swym Technopolu zauważył, że o ile w XIX wieku w wielkie metafory i obrazy naszej kultury zaopatrzyli nas powieśdopisarze (np. Flaubertowi zawdzięczamy portret ograniczonej więzami obyczaju romantyczki Emmy Bovary, a Dostojewskiemu zapatrzonego w siebie maniaka, którego zbawia miłość i żarliwość religijna), o tyle w XX wieku twórcami takich obrazów i metafor byli raczej badacze społeczeństwa, wśród nich właśnie Margaret Mead. I tak jak niegdyś „Cervantes ofiarował nam trwały archetyp nieuleczalnego marzyciela i idealisty Don Kichota”, tak „Margaret Mead podarowała nam beztroskiego, pozbawionego poczucia winy młodzieńca z Samoa”.

FRONDA 36

Obraz beztroskich seksualnie mieszkańców egzotycznych wysp od samego początku miał niezwykłą moc oddziaływania. Wydawał się jakby na-8

ukowym dowodem na istnienie „szczęśliwego dzikusa”, którego niegdyś wymarzył sobie Rousseau. Wnioski z książki wyciągano dwojakie: albo natura ludzka jest bardzo płynna i plastyczna, może podlegać modelowaniu, nie jest wobec tego niczym stałym, albo też coś takiego jak stała natura ludzka istnieje, a Samoańczycy jako lud bardziej prymitywny niż narody Zachodu są jej bliżsi, a więc ich seksualna rozwiązłość ma charakter naturalny.

Już rok po ukazaniu się pracy Mead Samuel D. Schmalhausen opublikował książkę pt. Our Changing Humań Naturę (Nasza zmienna ludzka natura), w której pisał, że istnieją tylko dwa sposoby na spełnienie pragnień serca: „Samoa lub Kalwaria: beztroska radość lub tragiczna intensywność”. Sam autor nie miał wątpliwości, którą drogę wybrać: „Wracajmy na wyspy Morza Południowego!” - wykrzykiwał. Wracajmy do „naturalności i prostoty radości seksualnych”.

W podobnym tonie rozwodziła się na łamach „The Nation” Freda Kir-chway: „Gdzieś w każdym z nas, pomiędzy mrocznymi pragnieniami a Chęcią ucieczki, znajduje się porosła palmami wyspa Morza Południowego {...] z rozluźnioną atmosferą kuszącej wolności i braku odpowiedzialności [...] Uciekamy tam [...] by znaleźć miłość, która jest wolna, łatwa i satysfakcjonująca”.

Tezy Margaret Mead rozprzestrzeniły się w świecie naukowym niczym pożar po stepie. Książka o Samoa uczyniła z autorki wręcz personifikację dziedziny, którą się zajmowała. Stała się jednym z największych autorytetów w dziedzinie antropologii, wywierając wielki wpływ na rozwój m.in. feminizmu i gender studies. Powoływali się na nią np. Bertrand Russell, John Dewey czy Alfred Kroeber. Okrzyknięto ją również guru rewolucji seksualnej, której miała dać (obok Alfreda Kinseya) naukowy fundament.

Antropologiczny mit

Przez kilkadziesiąt lat tezy Mead nie były przez nikogo kwestionowane. Aż wreszcie w 1983 roku naukowiec z uniwersytetu w Canberze, Derek Freeman, opublikował książkę pt. Margaret Mead and Samoa: The Making and Unmakingof an Anthropological Myth (Margaret Mead a Samoa: stworzenie i obalenie antropologicznego mitu). Była ona wynikiem wieloletnich badań australijskiego

WAKACJE 2005    q