Image (71)

98

BKIAN WIDII

i ncgoujiicji* ją raili/owni', W.spńlc/eśmc problemem jest to, że system dyplomatyczny stal się lak złożony, iż obok uimcjęlności stosowanych przez tradycyjnych dyplomatów zasadniczego znaczeniu nabiera lakże zdolność zarządzania.

Więcej inlbrnuicji związanych z tematyką tego rozdziału, a także studia przypadków, można znaleźć na stronic towarzyszącej podręcznikowi: www.oup.com/uk/booksites/ politics.

PYTANIA

1.    Jaka jest różnica między dyplomacją rozumianą jako „proces" i jako „instrument"?

2.    Jakie są Istotne elementy „tradycyjnej" dyplomacji?

3.    Co było „nowe" w „nowej dyplomacji"?

4.    Jaka jest różnica między „państwem strażnikiem nocnym" a „państwem dobrobytu" (państwem opiekuńczym) i dlaczego ta różnica jest istotna dla problemów leżących w orbicie zainteresowania dyplomacji?

5.    Co charakteryzuje „dyplomację zimno wojenną"?

6.    Czym jest „dyplomacja na rzecz rozwoju"?

7.    Jaka jest różnica między „zarządzaniem kryzysami" a „dyplomacją kryzysową"?

8.    Co to jest „machina" polityki zagranicznej? Jakie pełni funkcje?

9.    Jaka jest różnica między dyplomacją „czystą" a „mieszaną"?

10.    Jakie czynniki przyczyniają się do skutecznego wykorzystywania dyplomacji?

11.    Czym charakteryzuje się dyplomacja wielostronna w globalnym systemie polityki światowej w kategoriach aktorów, procesów i treści?

12.    W jakim zakresie państwa i system państw pozostają głównym mechanizmem działalności dyplomatycznej w zglobalizowanym świecie?

WSKAZÓWKI DO DALSZYCH LEKTUR

Barston R.P. (1997), Modern Diplomacy (wyd. 2, Longman, London), Użyteczne opracowanie ujmujące dyplomację jako instrument polityczny państw. Jest to uaktualniony podręcznik przeznaczony zwłaszcza dla studentów studiów niższego stopnia z niewielką wiedzą na temat dyplomacji.

Berridge G.R. (1995), Diplomacy: Theory and Practice (Harvester, Wheatsheaf, Hemel Hempstead). Ten podręcznik przeznaczony jest dla studentów studiów magisterskich, lecz zawiera materiał na temat dyplomacji i negocjacji zrozumiały dla studentów studiów niższego stopnia,

Berridge G.R. i James A. (2001), A Dictionary of Diplomacy (Palgrave, Basingstoke). Stosunkowo użyteczne nowe źródło encyklopedyczne.

Hamilton K. i Langhorne R. (1995), The Practice of Diplomacy (Routledge, London). Opracowanie naukowe zajmujące się ewolucją i rozwojem nowoczesnego systemu dyplomatycznego. W doskonały sposób przedstawia szczegóły historyczne i zmieniający się kontekst dyplomacji.

Hocking B, (red.) (1999), Foreign Ministries: Change and Adaptation (Macmillan, Basingstoke), Użyteczne, uaktualnione studium porównawcze, w którym analizie poddano sposób, w jaki ministerstwa spraw zagranicznych i służba dyplomatyczna dostosowały się do wyzwań związanych z funkcjonowaniem w sfragmentaryzowanym, wielostronnym środowisku politycznym.

Richardson J.L. (1994), Crisis Diplomacy: The Great Powers Since the Mid-ninetheenth Century (Cambridge University Press, Cambridge). Najbardziej wszechstronne opracowanie na temat dyplomacji kryzysowej. Zawiera szeroki wachlarz studiów' przypadku epoki przednuklearnej, jak również epoki nuklearnej oraz ważną krytykę „zarządzania kryzysami".

Watson A. (1982), Diplomacy: The Dialogue Between States (Methuen, London), „Klasyczne" opracowanie na temat dyplomacji napisane przez praktyka. Przedstawia mocne argumenty na rzecz roli dyplomacji w rozwiązywaniu problemów w polityce światowej. Umożliwia istotny wgląd w świat dyplomatów.

Organizacja Narodów Zjednoczonych

Paul Taylor, Devon Curtis

Wprowadzenie    500

Krótka historia Organizacji Narodów Zjednoczonych i jej główne organy    500

Organizacja Narodów Zjednoczonych a utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa    507

Organizacja Narodów Zjednoczonych a interwencja w wewnętrzne sprawy państwa    510

Organizacja Narodów Zjednoczonych a kwestie ekonomiczne i społeczne    515

Reforma ekonomicznych i społecznych zadań ONZ    517

Podsumowanie    520

STRESZCZENIE

Rozdział ten koncentruje się na rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) oraz zmianach i wyzwaniach, przed jakimi stała ta organizacja od chwili jej powołania w 1945 roku. ONZ jest ugrupowaniem zrzeszającym państwa i z tego powodu zakłada, że państwa są podstawowymi jednostkami systemu międzynarodowego. System instytucji ONZ ma charakter hybrydowy wynikający z tradycji konsensusu między mocarstwami i z uniwersalizmu podkreślającego równość wszystkich państw. Ponadto, mimo że ONZ została powołana jako ugrupowanie zrzeszające suwerenne państwa, w rozdziale tym zostaną rozpatrzone kwestie wskazujące, że instytucje ONZ zaczęły przejmować coraz więcej funkcji oraz że zaczęły być coraz bardziej zaangażowane w wewnętrzne sprawy państw. Sprawiedliwość dla jednostek jest coraz częściej postrzegana jako czynnik towarzyszący ładowi międzynarodowemu. Poważny deficyt w przestrzeganiu praw człowieka czy też w zakresie dobrobytu ekonomicznego rno2e prowadzić do napięć międzynarodowych. Zjawiska takie stanowią wyzwanie dla tradycyjnych poglądów na interwencję w wewnętrzne sprawy państw. Rośnie więc zaangażowanie instytucji ONZ w coraz większą iiczbę spraw o charakterze ekonomicznym i społecznym, poszukuje się też lepszych metod koordynacji działań.