Photo0045

Obrót tłoka 2 o kąt a w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara (rys. 2.40a) powoduje zwiększanie się objętości komory B. Wytwarzane w ten sposób podciśnienie powoduje otwarcie prawego zaworu ssawnego 3 i wówczas z przestrzeni A, połączonej z rurociągiem ssawnym układu pompowego, ciecz będzie zasysana do komory B.

Jednocześnie ruch tłoka 2 w lewo powoduje zmniejszanie objętości komory C, wypełnionej pompowaną cieczą podczas poprzedniego ruchu wahadłowego tłoka. Zwiększający się nacisk tłoka na ciecz w komorze C powoduje otwarcie uchylnego lewego zaworu tłocznego 4, umieszczonego w płycie tłoka 2 i ciecz przedostaje się z komory C do komory D, a stąd dalej do przewodu tłocznego układu pompowego.

Przy ruchu powrotnym, zgodnym z ruchem wskazówek zegara (rys. 2.40b), ssanie odbywa się z komory A do C, przetłaczanie natomiast z komory B do D.

Wydajność pompy wahadłowej wyznacza się z zależności

Q = ~ (D2 — d2)B y^«[m-Vmin], [2.32]

gdzie:

D — średnica wewnętrzna kadłuba pompy [m], d — średnica piasty tłoka [m],

B — szerokość wewnętrzna kadłuba pompy [m], a — kąt obrotu dźwigni napędowej [°],

n — liczba cykli (podwójnych wahnięć tłoka) w jednostce czasu [min^-1].

Pompy skrzydełkowe można spotkać na statkach jako pompy pomocnicze z napędem ręcznym (np. przesmarowania wstępnego silnika zespołu prądotwórczego, pompa zęzowa szalupy, olejowe pompy startowe w niektórych typach turbin pomocniczych itp.

2.3. Pompy rotacyjne

W wyporowych pompach rotacyjnych organ roboczy wykonuje jednostajny ruch obrotowy, co bardzo upraszcza sprawę napędu pompy, nie zachodzi bowiem potrzeba zamiany ruchu obrotowego silnika napędowego (np. elektrycznego) na ruch posuwisto-zwrotny organu roboczego.

Wszystkie wyporowe pompy rotacyjne pracują na zasadzie zmian objętości zachodzących w przestrzeniach ssawnych i tłocznych pompy.

W przeciwieństwie do większości pomp tłokowych (z wyjątkiem pomp tłokowych z obrotowym blokiem cylindrowym), które nie mają stałego oddzielenia przestrzeni ssawnej od tłocznej i gdzie trzeba stosować zawory sterujące przepływem cieczy, pompy rotacyjne — dzięki specjalnemu ukształtowaniu organów roboczych (tłoków obrotowych) — mają takie oddzielenie i dlatego nie ma konieczności stosowania zaworów po stronie ssawnej lub tłocznej.