porównawcza027 bmp

j nych (por. Pachociński, 1972, ss. 111-136). Wyższe klasy szkoły średniej dla . .. młodzieży w wieku 1.6-19 lat przygotowują najzdolniejszych do szkół

y' wyższych.

"—'uo wstępu na wyższe uczelnie można się przygotowywać nie tylko w tym typie szkół, ale również w' specjalnych kolegiach dalszego kształcenia (por. Internet, 6, 7, 8).

Na początku lat dziewięćdziesiątych w szkołach wyższych znajdowało się około 30% grupy wieku (18-21 lat), z czego 46% w uniwersytetach i 54% w wyższych szkołach zawodowych (por. Department..., 1991).

Szkolnictwo prywatne jest mało popularne w Anglii i Walii głównie ze względu na wysokie koszty, które muszą ponosić rodzice. Zaledwie 7,4% uczniów wszystkich szczebli uczęszcza do szkół tego sektora. Zdolni uczniowie i studenci z ubogich rodzin (zarabiających mniej, niż wynosi przeciętna krajowa) mająjednak szanse uzyskania stypendiów.

Przedszkole

Podstawowym celem pobytu dziecka w przedszkolu jest przyspieszenie rozwoju dojrzałości szkolney W środowisku, przepełnionym grami i zabawą, zwraca się szczególną uwagę na społeczne współdziałanią dziecn rozwój fizyczny, w znacznie mniejszym stopniu wdraża się dzieci do czytania i pisania.

Szkoły specjalne

Dzieci mające specjalne potrzeby (u których występują wyraźne niedomagania w zakresie umysłowym, emocjonalnym lub fizycznym) są kierowane do szkół specjalnych, chociaż już od wczesnych lat osiemdziesiątych realizuje się politykę integracji wjych samych placówkach oświatowych dzieci niepełnosprawnych z dziećmi nie o.dbiegającymi od normy. Większość uczniów' szkół specjalnych (około 90%) wykazuje ułomności w zakresie fizycznym, a około 10% - zaburzenia emocjonalne.

Szkoły zawodowe

f ' Szkoły zawodowe i techniczne w Anglii i Walii ulegały ciągłym transfor-I macjom w ostatnim dwudziestoleciu. Ich liczba systematycznie malała, choć / technologia stała się jednym z obowiązkowych j^ednuotowjńaTpoziomie i / szkolnictwa średniego. Kształcenie umiejętnoscTpfSktycznych i zawodo-I j wych zostało umiejscowione w placówkach oświaty dorosłych. Kursy te 9 i    przeznaczone są dla osób w wieku powyżej-JA.jat.

W

Oświata dorosłych

Oświata dorosłych koncentruje się w wyższych uczelniach, a przede wszystkim w uniwersytecie otwartym, w którym dorośli mogą uzyskiwać dyplom;, ukończenia szkół wyższych i stopnie naukowe. Podobnie dzieje się w przypadku studiów zaocznych i eksternistycznych przy wyższych uczelniach. Z kolei umiejętności artystyczne i zawodowe (bez certyfikacji) można pogłębiać i rozwijać w kolegiach dalszego kształcenia (por. Internet, 6).

3.    Administracja i nadzór

fm Naczelną władzą oświatową w Anglii i Walii jest Ministerstwo Oświaty. / Ministerstwu podlegają również wyższe uczelnie. Choć w resorcie tym zatrud-/ nionych jest 2500 osób, bezpośrednie kierowanie i nadzór nad szkołami jest / w gestii kuratoriów, a właściwie Lokalnych Władz Oświatowych (LEA), / które odpowiadają przed terenowymi komitetami oświatowymi, składającymi się Z wybranych przedstawicieli władz lokalnych (por. Szkolnictwo..., 1997, ss. 129-130).

W Anglii i Walii istnieje pewna liczba szkół powołanych do życia przez wspólnoty religijne (anglikanie, katolicy, żydzi). W szkołach tych Kościoły decydują o programach nauczania religii, przyjęciach do szkół i angażowaniu nauczycieli. Placówki te są wspierane finansowo przez LEA, które dzięki temu mają pewien wpływ na kształtowanie programu nauczania w tych szkołach (por. Rabczuk, 1994, ss. 16-18).

Na podkreślenie zasługuje rola dyrektora szkół}' w angielskim systemie oświatowym (por. Dyrektorzy..., 1996, ss. 76-78). Jest on odpowiedzialny za organizację, kierowanie i kontrolę tego wszystkiego, co się w placówce dzieje. Każda szkoła jest zobowiązana do publikowania prospektu, który trafia do rodziców potencjalnych uczniów szkoły. Są w nim przedstawione szczegółowe dane na temat placówki, łącznie z wynikami egzaminów w poprzednich latach (por. Struktury..., 1998, s. 457-459).

4.    Finansowanie oświaty

"9

Wydatki na oświatę i naukę, jako odsetek budżetu, wynosiły 14,1 % (1990). Była to ta sama wartość, jak w 1980 r. Udział oświaty w PKB osiąga 4,5%. Znakomita większość subsydiów na oświatę trafia bezpośrednio do LEA, a są to sumy bardzo wielkie (powyżej 25 mld $ w przypadku samej Anglii).