stolarstwo9

64

64

dłutach zwyczajnych stanowi .	. 12 do 18 sztuk
przysiekach ..........	. 6 „ 8 „
rzezakacli...........	• 4 „ 8 „
rzezakach ukośnych......	• 2 * 4 „
pieszniach...........	• 6 „ 12 *

różnej stopniowanej wielkości.

3. Świdry.—Świdry drzewne używają się głównie dwojakiego gatuuku: albo opatrzone są ukośnie na boki idącemi ostrzami, które drzewo na obwodzie dziury stopniowo zdzierają, w miarę zagłębiania się. świdra, i wtedy są okrągłe; albo też na końcu świdra znajduje się łopatkowate ostrze, które zdziera drzewo z dna dziury, i dla nich kształt jest obojętny. Dobre świdry muszą krajać na podobieństwo noża, i gładkie, ciągłe, nie zaś pokręcono i na procli starte, wióry wydawać.

Fig. 41.

Dobre świdry nictylc powinny odznaczać się twardością, ile ostrością i właściwćm położeniem ostrza: co poznać można po tein, że dobry świder, nawet przy prędkiej robocie, bardzo mało się zagrzeje. Dla łatwiejszego wchodzenia w drzewo, często świdry mają na końcu śrubę, która w drzewo się wkręca i świder wciąga; nie potrzebują zatćm zbytniego naciskania ręką.

Ruch obrotowy świdra przy wierceniu, nadaje się mu albo ręcznie, albo na tokarni : w pierwszym razie zawsze obraca się świder, w drugim zaś świder albo drzewo. Wiercenie ręczne odbywa się albo przez bezpośrednie kręcenie świdra ręką, albo za pomocą korby (n. windę, brustleier, fr. filbreijuin), w którą świder się kładzie).

Fig. 41 przedstawia taką korbę z osadzonym w nią topieniem czyli świdrem łyżkowym b. Dziura a, w którą się świder kładzie, jest zwykle kwadratowa, u góry zwężona, i opatrzona śrubą dla umocowania świdra. Niekiedy świdry osadzone są w drewnianćj oprawie, która się w otwór korby a wsadza, i za pomocą sprężyny w nim utrzymuje; lecz w ten sposób osadzone świdry z czasem się obruszają i tracą pionowy kierunek. Przy wierceniu korbą, prawą ręką obraca się łuk korby c, lewą zaś przyciska się jej głowa d.

Z rozmaitych rodzajów świdrów, następne są powszechnie przez stolarzy używane:

a)    Świdry łyżkowe czyli łop i cnie (n. lójfdbohrcr, fr. vrille d cuitler), od 4 do 6 cali długie, zwykle w oprawie drewnianej, która szczelnie w otwór korby wchodzi. Świdry te zbierają drzewo na obwodzie dziury, i zakończone są zwykle kilkoma skrętami śruby, coraz zmniejszającemi się i kończącemi się ostrzem, które zagłębienie świdra w drzewo ułatwiają.

b)    Świdry odśrodkowe, odśrodkowce, centrum-b oram i pospolicie nazywane (n. cenlrumbohrer, fr. m&che anglaise), są najczęściej używane; zwykle w oprawie drewnianej do osadzania w korbie. Angielskie świdry tego rodzaju, które przedstawia lig. 42, są gładkie, w środku swój szerokości opatrzone trój lub czworokątnćm ostrzem d, które zagłębiając się, prowadzi świder i w jodnćm ciągle położeniu utrzymuje, przez co dziura

Fig. 42. Fig. 43.

zupełnie okrągłą się robi. Na jednym brzegu ostrza znajduje się ząb c, który obwód koła na drzewie wyrzyna; na drugim zaś brzegu łopatka b, która narżnięte drzewo z koła wybiera w postaci wiórów. Dziura takim świdrem zrobiona, jest gładszą od dziury wy-wierconćj Świdrem wszelkiego innego rodzaju. Świdry odśrodkowe z niemieckich fabryk nie mają zęba narzynającego, lecz tylko z każdej strony łopatkę: dlatego też dziury niemi zrobione nic są tak gładkie. W razie, gdy dziura.ma być tylko do pewnćj głębokości wierconą-, a nie na wylot, przedstawiają świdry tego rodzaju jeszcze tę wyższość nad in-nemi, że dno dziury niemi zrobionej zawsze jest gładkie i równe, przy innych zaś świdrach zawsze nierówne i powyrywane. Odśrodkowce bywają różnćj wielkości, od ‘/₄ do 1 cala szerokie, rzadko większe, gdyż korbą ręczną trudno jest większe dziury wiercić. Fig. 43 przedstawia świder tego rodzaju rozsuwany, mogący być użytym do wiercenia dziur różnćj średnicy. Część a, która się w oprawie lub wprost w korbie osadza, jest u dołu cokolwiek zagiętą, i ina ostrze d; ruchoma zaś część b porusza się u góry na śrubie, i ma narzynający ząb c z łopatką, który w rozmaitćj odległości od środka d, stosownie do promienia dziury, ustawić można. Świdry te jednak dotąd w powszechne użycie nie weszły. Cały dobór świdrów odśrodkowych zwyczajnych, stanowi zwykle sztuk dwanaście.

_% c) Świdry śrubowe czyli ślimakowe, krętakami nazywane (n. schraubenbohrer v. schneckenbohrer, fr. les tarieres), mające koniec w krótszy lub dłuższy skręt śrubowy zwinięty;

StoWmtwo.