page0097

Owady: Pluskwiaki (Równoskrzydłe, Mszyce). 65

12 —15 mm), stanowi przejście do poprzedniej grupy, ma bowiem ciało wydłużone a wąskie i długie nogi, ale i rożki również długie. Przebywa gromadkami na powierzchni wód stojących lub wolno płynących; biega szybko po wodzie.

Tab. 18 fig. 22. Płoszczyca szara

(Nepa cinerea), dość duża (dł. 12— 20 mm); ciało płaskie, z dużą tarczką; ubarwienie szare, rzadziej czarniawe, odwłok zwierzchu czerwony. Rożki bardzo krótkie; przednie nogi mocne, składające się tak jak ostrze scyzoryka w oprawie, służą do chwytania zdobyczy; na końcu odwłoka długa rurka oddechowa. Pospolita w wodach stojących i potokach; schwjtana, kłuje boleśnie jak osa.

Tab. 18 fig. 23. Grzbietopławek pluskolec (Notonecta glauca), nieco mniejszy (dł. koło 16 mm), o ciele kształtu łódkowatego, wypukłem zmierzchu, a płaskiem, gęsto owłosionem, od spodu; nogi przednie budowy zwykłej, z pazurkami, tylne wiosłowate, spłaszczone, porosłe włoskami. Pospolity w wodach stojących, pływa grzbietem na dół; kłuje boleśnie; szkodliwy tępieniem małych rybek.

2 Podrząd. Równoskrzydłe cz. Piewiki (Homoptera).

2 pary skrzydeł jednakowych, błoniastych; głowa duża, rożki krótkie; dzióbek cofnięty aż prawie między przednie nogi, ale nie zrosły z przedtułowiem; nogi często skoczne. Samice z pokładełkiem. Wszystkie karmią się sokami roślinnemi; 3000 gatunków, przeważnie zwrotnikowych; w Europie 400.

Tab. 19 fig. 1. Piewik jesionowy

(Cicada plebeia), duży, największy w Europie (dł. 30 mm), ociężałej budowy, z szeroką głową, zamieszkuje Europę płd. Wysysa soki drzew, zwłaszcza jesionów; samce wydają derkający głos, z którego słynęły już w starożytnej Grecji. Larwy żyją w ziemi i wysysają korzenie.

Tab. 19 fig. 2. Latarnik surynam-

Ski (Fulgora surinamensis), ogromny owad (dł. 70 mm), na głowie z wielkim, hełmiastym, pustym wyrostkiem, o którym fałszywie sądzono dawniej, że świeci w ciemności. Zamieszkuje Brazylję i Sury nam.

Tab. 19 fig 3. Skoczek pienik (Aphro-phora spumaria), mały (dł. 6—7 mm),

0    ciele silnie wypukłem, z długiemi nogami tylnemi, dzięki którym znakomicie skacze. Pospolity u nas wszędzie w zaroślach. Jajka składa na korze drzew, zwłaszcza na wierzbach; larwa barwy zielonej, wysysa młode gałązki

1    otacza się pienistą wydzieliną, która ją chroni przed wzrokiem ptaków owa-dożernych. Larwy innych pieników żyją na różnych ziołach łąkowych.

Tab. 19 fig. 4. Zbrojnik cz. zgarb rogaty (Centrotes cornutus), mały (dł. 8 — 9 mm), z wyrostkami w kształcie rogów na przedtułowiu. Pospolity u nas w lasach i zaroślach, zwłaszcza na buczynie, olszy, brzozie i wierzbie.

3 Podrząd. Mszyce (Phytophthires).

Małe owady o 2 lub 1 parze skrzydeł błoniastych, albo też bezskrzydłe; dzióbek cofnięty i zrosły z piersiową stroną przed-tułowia. Pasorzytują na roślinach, wysysając ich soki; dużo szkodliwych.

1 Rodzina. Mszycowate cz. Mszyce właściwe (Aphictae).

Drobne (dł. 2 — 3 mm), mało ruchliwe,

0    ciele miękkiem, przeważnie na długich

1    cienkich nogach; ssawka dobrze rozwi-

Atlas państwa zwierzęcego. Cz. III — 5