page0094

64 Owady: Pluskwiaki (Różnoskrzydłe).

2 pary jednakowych (błoniastych), albo też pierwsza skórkowata, stwardniała w całości lub przynajmniej w nasadzie; są też gatunki bezskrzydłe.

Przeobrażenia niezupełne. I dorosłe, i larwy karmią się sokami roślin lub zwierząt; dużo szkodników. Przeważnie lądowe; pewna liczba mieszka w wodzie słód-

1 Podrząd. Różnoskrzydłe

Ciało przeważnie spłaszczone; skrzydła I pary skórkowate, tylko na końcach błoniaste (półpokrywy); dzióbek zprzodu głowy, w spoczynku schowany w brózdce na piersi; I obrączka tułowia zawsze wolna. Podrząd ten dzielimy na 2 grupy:

1. rinskwy Lądowe (Geocores).

Ciało przeważnie szerokie, z długim dzióbkiem i dlugiemi rożkami; na tylnej obrączce tułowia gruczoł, wydzielający ciecz charakterystycznego pluskwianego zapachu. Mieszkają na lądzie. Wysysają rośliny albo też żyją pasorzytnie na kręgowcach; przeważnie szkodliwe. Jest to bardzo obszerna grupa, obejmująca wszystkich pluskwiaków; dużo zwrotnikowych.

Tab. 18 fig. 15. Pluskwa jagodowa

(Pentatoma baccarum), wielk. śred. (dł. koło 10 mm), o ciele szerokiem, jajo-watem, z dużą tarczką między nasadą skrzydeł I pary; ubarwienie czerwonawo- lub żółtawo-brunatne w delikatne plamki. Pospolita na wiśniach, malinach, jeżynach; pozostawia na nich odrażający zapach i smak.

Tab. 18 fig. 16. Pluskwa obrzeżona (Syromastes marginatus), wielk. śred. (dł. 11—13 mm); ciało mniej szerokie, o ostrych bokach, z małą tarczką; ubarwienie szaro-żółtawe lub szaro-czerwo-nawe w delikatne, ciemne kropki. Pospolita na różnych chwastach, zwłaszcza z rodzaju szczawiu (Rumex); wydziela bardzo silny zapach.

Tab. 18 fig. 17. Spodziec (Lygaeus eąuestris), wielk. śred. (dł. 12—13 mm), o ciele Wydłużonem, z małą tarczką; ładnie ubarwiony, czerwony z czarnem.

kiej, a niektóre w morzu; do 14000 gatunków, z których u nas przeszło 1000.

Rząd ten dzielimy głównie podług budowy skrzydeł na 4 podrzędy: 1) Różnoskrzydłe (Heteroptera), 2) Równoskrzydłe (Ilomoptera), 3) Mszyce (Phytophtires) i 4) Bezskrzydłe (Aptera).

ez. Pluskwy (Heteroptera)

Nierzadki; u stóp pni drzewnych i starych murów.

Tab. 18 fig. 18. Kowal bezskrzy

dły (Pyrrhocoris apterus), nieco mniejszy (dł. 9—10 mm), wogóle podobny do poprzedniego, ale czarna barwa przeważa nad czerwoną. Oprócz tego wybitną różnicę stanowi to, iż skrzydła II pary (błoniaste) miewa tylko wyjątkowo. Pospolity gromadkami u stóp pni drzewnych i starych murów; wysysa martwe owady, ale także i młode liście.

Tab. 18 fig. 19. Pluskwa pręgowa-

na (Graphosoma lineatum), wielk. śred. (dł. do 10 mm), o ciele szerokiem, z dużą, szeroką tarczką; ubarwienie z podłużnych pręg czarnych i czerwonych. Na roślinach baldaszkowatych.

Tab. 18 fig. 20. Pluskwa domowa

(Cimex s. Acanthia lectularia), mała (dł. 5—6 mm), bezskrzydła, o ciele szerokiem i bardzo plaskiem. Przebywa w mieszkaniach (w szparach, pod obiciem i t. p.), karmi się krwią ludzką

1,    nassawszy się, staje się wypukła. Pochodzi podobno z Indyj Wschód.; ale ludzie roznieśli ją po całej kuli ziemskiej. Doskonale znosi zimno oraz kil-komiesięczny głód;^ bardzo mnożna.

2.    Pluskwy Wodne (Hydrocores).

Ciało wydłużone, z krótkim dzióbkiem i krótkiemi rożkami; nogi przeważnie długie, często owłosione, pływne. Żyją w wodzie, ale nocami wylatują na żer; drapieżne, chwytają i wysysają owady oraz małe rybki.

Tab. 18 fig. 21. Nartnik błotny (Hy-droraetra paludum), wielk śred. (dług