stolarstwo8

102

Fig. 94.

Fig. 99. Fig. 100. Fig. 101. Fig. 102. Fig. 103.

4. Połączenie na czopy lub kołki kryte (n. verhin-dunt/ mit gebohrten zapjen und dubeln, fr. assemblage d clej). Połączenie to używa się szczególniej przy łączeniu na szerokość grubych bali, mianowicie gdy są na wpływ wilgoci wystawione. Na bokach obu sztuk drzewa a i b (fig. 104), które mamy złączyć, wyżłabiają się naprzeciw siebie czworokątne dziury czyli stępki,

Fig. 104.

i w nie wklejają się dość cienkie deseczki z twardego drzewa d, których włókna idą na poprzek włókien spajanych kawałków. Każda z tych deseczek czyli czopów (n. zapjen, fr. dej) siedzi jedną połową swej długości w jednym, a drugą połową w drugim kawałku spajanego drzewa; a ponieważ czopy te głębiej w drzew o wchodzą niż wypusty przy łączeniu na wpust, dają zatem silniejsze połączenie, i skuteczniej paczeniu drzewa się opierają. Po złożeniu całej płaszczyzny, w miejscach gdzie te niewidoczne z wierzchu czopy leżą, wiercą się dziurki i okrągłemi kołeczkami zabijają się.

Odmianą tego połączenia jest połączenie na okrągłe kolki czyli dybie. Na bokach spajanych sztuk drzewa wiercą się okrągłe dziurki, 12 do 18 cali od siebie odległe, i w nic wklejają się cienkie okrągłe czopki czyli kołeczki e (fig. 104), tak jak powyżej opisane czopy d, połową swej długości w jednym, a połową w drugim kawałku drzewa siedzące.

Juko wzmocnienie któregokolwiek z powyżej opisanych połączeń drzewa na szerokość, używają się następujące wiązania:

1.    Listwy sztorcowe poprzeczne czyli bernlistwy (n. hirnleislen, fr. assemblage & emboitage\ o których już w części drugićj wspominaliśmy. Na płaszczyźnie drzewa spojonćj na szerokość jakimkolwiek z powyższych sposobów a, ł> (fig. 105), ze

sztorca wyrabia ^FlS- ¹⁰⁵-    się wypust, który

szczelnie wchodzi w wyżłobienie listwy poprzecznej c. Wypustowi temu dają się często w pewnych miejscach 2 do 3 cali szerokie przedłużenia, które

wchodzą w stosowne gniazda, przez całą szerokość listwy poprzecznej wyżłobione. Przedłużenia te czyli czopy więcej jednak szkodzą niż pomagają, gdyż wstrzymują zsychanie się całej spojonej płaszczyzny drzewa razem, przez co szpary między pojedynczemi jej częściami tworzyć się muszą. Ażeby sztorcowe końce listew nie były widoczne, obrzynają się one na ucios czyli pod kątem 45°, i stykają się z odpowiednio wyciętemi bokami szerokiej tafli; przyczem połączenie na wpust i na ściętych ścianach aż prawic do ich końców przedłużyć potrzeba.

2.    Listwy zasuwane w jaskółczy ogon, szpongi czyli gradlistwy (n. grathleieien), fig. 106. Chcąc użyć listew zasuwanych, wcina się na płaszczyźnie złączonej, poprzecznie do długości jej włókien i w pewnej odległości od jćj brzegu, stosowne zagłębienie, którego ściany pochylają się w ten sposób, że ono u dołu jest szersze. W zagłębienie to zasuwa się z boku listwa b (fig. 106), wyrobiona stosownie do wycięcia. Połączenie