stolarstwo1

188

Fig. 173 przedstawia z jednej strony kant ramy ozdobiony piętką czyli karnesem, wyrobionym na samej ramie; z drugiej zaś strony, takąż piętkę wyrobioną na osobnej listewce. Listewki te przytwierdzać należy do samych tylko ram, aby wypełnienia pomiędzy niemi mogły się swobodnie rozszerzać albo kurczyć.

Futryny (n. tkurjulter, fr. chambranle).—Futryny służą do umocowania okucia drzwiowego, a nadto mają na celu, przez dokładne dopasowanie drzwi do felcu w futrynie wyrobionego, zapewnić szczelne zamknięcie. U nas używane są futryny dwojakie: albo z uszami czyli tak nazwane uszaki, do zamurowania winur, z bali około 3 cali grubych i 6 cali szerokich zrobione; albo też tak zwane futryny blejlramowe, zwykle z desek składane, i za pomocą śrub i drewnianych klocków (u. dubel), do muru przytwierdzane. Zagranicą używają jeszcze futryn podwójnych, z obu stron muru ^r osadzonych (fig. 1(3 8), przestrzeń zaś między niemi w grubości muru a przykrywają drewnianein wypełnieniem c i d, którego podział i ozdoby odpowiadają podziałowi pól na drzwiach użytemu.

Futryny uszate czyli uszaki składają się z dwóch pionowych sztuk czyli podwoi, progu i nadproża, połączonych z sobą na czopy, w ten sposób, że sztuki poziome wystają z obu stron nad podwoje około 6 cali, i na ucios są przycięte. Prócz tego, w środku wysokości podwoi zasuwają się jeszcze na jaskółczy ogon inne uszy, dla tern mocniejszego osadzenia futryny w murze.

Futryny blejtramowe składają się z desek l'/₄ do l¹/.* cala grubych, a do 6 cali szerokich, połączonych na rogach za pomocą zwyczajnego zazębienia (cynkowania). Dolna ich część czyli próg robi się zwykle z twardego drzewa, jak np. dębowe, albo też zapuszcza się niżej od posadzki, a próg osobno się nadbija.

Futryny tego rodzaju przytwierdzają się do muru sposobem następującym: trzy lub cztery drewniane kawałki, 2 cale w kwadrat grube, a około 8 cali długie, stosownie do wielkości drzwi, osadzają się w murze na gips lub na cement, w miejscu, w któ-róm futryna ma być umieszczoną, w ten sposób, że górny i dolny z tych kawałków odległe są o 10 około cali od końców futryny, inne zaś są w równej od tamtych odległości. Do kawałków.drzewa tak osadzonych śrubuje się futryna żelaznemi śrubami, których szerokie i płaskie głowy zapuszczają się w drzewo, i z wierzchu stosowneuii, zwykle okrągłemi kawałkami, około 'U cala grubych foruerów zaklejają się, tak, że ich zupełnie prawie dostrzedz nie można.

O p r a w y d r z w i czyli tak nazwane f e r k 1 e j d u n k i (n. thiir-terkleidimg y. thurdnfassung, fr. l’ćmbrasure), służą do zakrycia szpary tworzącej się między murcm i futryną, zwłaszcza po zeschnięciu się ostatniej, i do utrzymania wyprawy przy drzwiach,

narowili-z powierzchnią, muru osadzonych (fig.    Szerokość

oprawy stosowną być musi do szerokości drzwi, i równą być po-

Fig- 174.