Str 092

6.4. RUCH NIEJEDNOSTAJNY W KORYTACH

Jeżeli w korycie otwartym przekroje poprzeczne koryta wyraźnie się zmieniają lub spadek podłużny dna jest zmienny, to mamy do czynienia z ruchem niejednostajnym.

Ogólnie, jeżeli z biegiem wody głębokość rośnie, mamy do czynienia ze spiętrzeniem, jeśli maleje — z depresją.

Najczęściej spotykanym w praktyce zagadnieniem jest obliczanie spiętrzeń wywołanych przez budowle i inne przeszkody znajdujące się w korycie. Przeszkody te powodują podniesienie się poziomu wody i w konsekwencji powstanie spiętrzenia w górnej części koryta. Spiętrzona woda zalewa pewien obszar. Mamy tu do czynienia z następującymi pojęciami (rys. 6.5): cofka — obszar zalany przez wodę wskutek spiętrzenia; zasiąg cofki — mierzona wzdłuż cieku odległość od budowli do przekroju, w którym (z praktycznego punktu widzenia) spiętrzenie już nie występuje: zwykle przyjmuje się, że jest to przekrój, w którym spiętrzenie nie przekracza 0,01 normalnej głębokości w korycie lub 2 cm;

krzywa spiętrzenia - linia zwierciadła wody wzdłuż nurtu cieku od budowli do końca cofki.

L - zasięg cofki

Rys. 6.5

W praktyce oblicza się najczęściej zasięg cofki oraz przebieg krzywej spiętrzenia w celu określenia wielkości cofki, pojemności zbiornika wodnego i wysokości koniecznych obwałowań.

Istnieją ogólne metody pozwalające na określenie krzywej spiętrzenia, ograniczymy się tutaj do podania tylko dwóch z nich:

Wzory Ruhlmanna i Tolkmitta

Jeżeli koryto ma przekroje dość regularne i podobne do siebie, zastosować można uproszczony wzór

92