Str 139

IMGW publikuje w cyklu „Materiały do bilansu wodnego Polski” zestawienia bilansowe dla ważniejszych przekrojów głównych naszych rzek; ukazały się one dla Wisły, Bugu, Warty i Noteci.

9.2. OPADY ATMOSFERYCZNE

i tuż nad nią tworzą się tzw.

Opad może występować zarówno w postaci ciekłej, jak i stałej. Systematycznymi pomiarami objęte są: deszcz, śnieg, krupa i grad. Oprócz nich wskutek kondensacji pary wodnej na powierzchni ziemi osady: szron, sadź, rosa, gołoledź.

16,0cm

7777

innurt

Rys. 9.1

Pomiary opadów dokonywane są za pomocą deszczomierzy zwykłych (np. Hell-manna) lub samopiszących. Deszczomierz Hellmanna jest to naczynie cylindryczne o powierzchni wlotowej 200 cm² (rys. 9.1), które umieszcza się w taki sposób, aby wlot znajdował się na wysokości 1 m nad powierzchnią terenu. Pomiary opadów dokonywane są codziennie o godz. 7 rano, a przy intensywnych deszczach nawet kilka razy na dobę.

Zasada działania deszczomierzy samopiszących polega na sprzężeniu elementu wskazującego poziom wody w zbiorniczku z urządzeniem piszącym. W ten sposób powstaje zapis wysokości opadu w funkcji czasu, zwany plu-wiogramem. Szersze wyjaśnienie dotyczące tego wykresu jest podane dalej.

W Polsce istnieje około 3000 stacji opadowych. Wyniki obserwacji z tych stacji przesyłane są do IMGW i następnie po weryfikacji i obliczeniach publikowane w rocznikach „Opady atmosferyczne”. Dla każdej stacji opadowej podawane są następujące wielkości: sumy miesięczne opadów, suma roczna, maksymalne wartości dobowe. Rozkład opadów w ciągu roku nie jest równomierny i może podlegać znacznym wahaniom w kolejnych latach. Na rysunku 9.2 przedstawiono histogram miesięcznych opadów w 1968 r. w stacji opadowej Jarosław. W warunkach polskich najwięcej opadów przypada na miesiące letnie, szczególnie lipiec i sierpień.

Kolejne roczne sumy opadów dla danej stacji wahają się wokół wartości średniej nazywanej opadem normalnym. Opad normalny zależy od wzniesienia nad poziomem morza, szerokości geograficznej, odległości od morza, sąsiedztwa gór, a także przeważającego kierunku wiatrów. Jest on parametrem charakterystycznym dla danej miejscowości. Wysokość opadu normalnego oblicza się jako średnią z sum rocznych opadów z okresu co najmniej 30 lat. Przyjęcie krótszego okresu powoduje, że obliczona wartość jest obarczona zbyt dużym błędem.

139