Str 150

ale inaczej kształtujących się stosunkach wodnych. W celu pełnego zobrazowania charakteru zlewni stosuje się wiele wskaźników (parametrów), które opisują różne cechy zlewni. Parametry te można ująć, kierując się właściwościami zlewni, w następujące grupy:

—    geometria zlewni,

—    rzeźba terenu zlewni (morfologia),

—    sieć rzeczna,

—    pokrycie terenu zlewni,

—    przepuszczalność podłoża.

Geometrię zlewni definiuje się za pomocą powierzchni, długości i szerokości zlewni oraz wskaźników, które opisują jej kształt.

Wielkość powierzchni zlewni A podawana jest w km², długość i szerokość

—    w km.

Długość zlewni L może być określana dwojako: jako długość cieku głównego wraz z suchą doliną lub maksymalny wymiar zlewni w linii prostej (wzdłuż doliny cieku głównego).

Jako szerokość zlewni przyjmuje się szerokość maksymalną lub średnią B = A/L.

Aby określić, czy dorzecze jest podzielone równomiernie przez ciek główny na część prawobrzeżną i lewobrzeżną, wprowadzono wskaźnik symetrycz-ności zlewni

k =    (lo.i)

' Bi

gdzie: B_p - średnia szerokość prawej części zlewni,

B, - średnia szerokość lewej części zlewni. Główne rzeki polskie Wisła i Odra wykazują wyraźną dysproporcję między częścią prawą a lewą. Wskaźnik symetryczności dorzecza Wisły wynosi 73:27, a Odry - 70:30. Wynika to z faktu, że obie rzeki płynąc po Niżu Środkowoeuropejskim, który jest nachylony w kierunku północno-zachodnim, w okresie polodowcowym silniej rozwinęły dopływy prawostronne.

Zlewnia może mieć różny kształt: wydłużony, trójkątny, kolisty lub koncentryczny (rys. 10.2). Wpływa on na formowanie się fali wezbraniowej; w zlewni koncentrycznej woda dotrze do przekroju zamykającego zlewnię w krótszym czasie niż w zlewni wydłużonej, powodując tym samym ostrzejszą falę powodziową.

Kształt zlewni charakteryzuje wiele wskaźników, najczęściej stosowane to: wskaźnik formy, zwartości, wydłużenia i kolistości.

150