Str 151

Wskaźnik formy określa się jako CF - A/L², czyli przyrównuje się kształt zlewni do kwadratu o boku równym długości zlewni. Jeżeli wskaźnik CF jest większy od jedności, oznacza to, że zlewnia jest krótka a szeroka, w przypadku gdy CF jest mniejszy od jedności, mamy zlewnię długą i wąską. Wartość tego wskaźnika bliska jedności oznacza, że zlewnia ma kształt kwadratu.

Opis pozostałych wskaźników i innych jeszcze miar dotyczących kształtu zlewni można znaleźć w podręcznikach hydrologii.

Rzeźba terenu zlewni ma ogromny wpływ na proces kształtowania się odpływu ze zlewni. Charakteryzuje się ją za pomocą takich parametrów jak:

—    wysokość maksymalna w zlewni /z_max [m n.p.m.];

—    wysokość minimalna w zlewni h_min [m n.p.m.];

—    deniwelacja Ah, tj. różnica pomiędzy tymi ekstremalnymi wysokościami [mj

A h

^max ^imn⁵

(10.2)

— średnia wysokość zlewni nad poziomem morza h_śr |m]

h. = 0,5 (h + h ■);

sr ⁵    ' max min/⁹

(10.3)

- spadek zlewni i|r zwany niekiedy stoczystością zlewni [m/km, czyli %

A h

&

(10.4)

— średni spadek cieku J_r [%o]

^max ^min

(10.5)

Wielkości i h_min dotyczą charakterystycznych wysokości doliny rzeki, a L_r jest długością rzeki.

Średnią wysokość zlewni określić można również z krzywej hipsomctrycz-nej. Krzywa ta wskazuje, jaka część powierzchni danej zlewni leży powyżej określonej wysokości. Metoda ta jest jednakże pracochłonna, gdyż wymaga planimetrowania poszczególnych powierzchni zawartych między sąsiednimi warstwicami w obrębie danej zlewni. Z tego względu przyjmuje się najczęściej średnią wysokość zlewni na podstawie wzoru (10.3).

Sieć rzeczną charakteryzuje się za pomocą miary zwanej gęstością sieci rzecznej ó, korzystając ze wzoru

6 =

Y.h

A

(10.6)

gdzie:    L₍ — suma długości wszystkich cieków na terenie zlewni,

A — powierzchnia zlewni.

151