wzrost gospodarczy0003 bmp

90

bie czynników bezpośrednich, czyli stopy wzrostu zatrudnienia i wydajności pracy. Przyrost zatrudnienia napotyka wiele barier. Jest on ograniczany przez potencjał ludności zdolnej do pracy, na który -z kolei wpływają czynniki demograficzne, ekonomiczne i społeczne.

Drugi prezentowany w podręczniku model wzrostu uwzględnia wpływ czynników pośrednich, tj. majątku produkcyjnego i jego efektywności, na osiągany przyrost dochodu narodowego. Majątek produkcyjny wpływa na techniczne uzbrojenie pracy, na jej wydajność oraz stan i strukturę zatrudnienia siły roboczej. Efektywność majątku produkcyjnego decyduje o skali zwiększenia dochodu narodowego. Wielkość ta umożliwia zmniejszenie nakładów inwestycyjnych bądź odroczenie ich w czasie.

Teoria wzrostu M. Kałeckiego kreśli zależność między tempem wzrostu dochodu narodowego a stopą inwestycji, efektywnością inwestycji, skutkami usprawnień

0    charakterze nieinwestycyjnym oraz skutkami procesu starzenia się aparatu wytwórczego. Na podstawie powyższej formuły powstało twierdzenie, że tempo wzrostu dochodu narodowego jest tym wyższe, im większa jest stopa inwestycji

1    współczynnik usprawnień organizacyjno-technicznych. Wzrost kapitalochłonno-ści i współczynnika starzenia się aparatu wytwórczego prowadzi z kolei do zahamowania stopy wzrostu gospodarczego.

R. Solow opracował model wzrostu gospodarczego oparty na funkcji produkcji. W modelu tym wielkość produkcji zależy od wzrostu nakładów pracy oraz poczynionych nakładów kapitału. Naturalną granicą wzrostu zatrudnienia są zasoby siły roboczej wynikające z procesów demograficznych. Stopa akumulacji kapitału wpływa na wydajność pracy poprzez stosowanie odpowiedniej techniki i technologii produkcji. W modelu tym występuje składnik nazywanyj:esztą^dgwą._Okreś.lą on wpływ nieuwzględniónychNWmodelu czynników wytwórczych na funkcję produkcji i jest utożsamiany ze stopą postępu technicznego.

Czynniki wzrostu gospodarczego w różnych warunkach czasowych i politycznych mogą go przyspieszać lub opóźniać. Dotyczy to przede wszystkim poziomu konsumpcji, struktury siły roboczej, struktury'rzeczowej, handlu zagranicznego, wymogów ekologicznych oraz luki technologicznej.

Omawiając zagadnienia związane ze wzrostem gospodarczym, nie sposób pominąć towarzyszących mu kosztów. Dążąc do celu, jakim jest nieustanne podnoszenie stopy wzrostu, społeczeństwa nie analizują ponoszonych kosztów w należyty sposób. Tempo pracy i styl życia powodują, .że obywatele żyją w coraz większym stresie, co z kolei prowadzi do poszerzania się katalogu chorób cywilizacyjnych. Nieodwracalne straty w środowisku naturalnym powstające, w wyniku postępu technicznego i zanieczyszczenie środowiska to cena płacona za rozwój technologiczny. Koszty wzrostu gospodarczego w wielu wypadkach wywołują nieodwracalne straty' dla świata.

Rozwój gospodarczy jest procesem o szerszym obszarze oddziaływania niż wzrost gospodarczy. Wyraża on reprodukcję rozszerzoną w skali gospodarki narodowej i obejmuje zarówno ilościowe, jak i jakościowe przemiany w gospodarce,