skanuj0006 (68)

ZARYS DZIEJÓW TURYSTYKI

Wś46—*■

3.2. HISTORIA TURYSTYKI W POLSCE

Początków podróży na ziemiach polskich można doszukiwać się w okresie powstawania państwowości polskiej. Wcześniej przez tereny polskie podróżowano słynnym szlakiem handlowym (Szlak Bursztynowy) prowadzącym znad Bałtyku na Półwysep Apeniński. Szczególnie często uczęszczany był w pierwszych wiekach naszej ery. Obecnie jest jednym z najciekawszych szlaków kulturowych przebiegających przez Polskę. Dla miast znajdujących się na jego trasie stanowi ważny element promocji turystycznej. Gęste lasy, brak dróg i niedogodności związane z przemieszczaniem się powodowały, że podróży było stosunkowo niewiele. Z chwilą przyjęcia przez Polskę chrztu w 966 roku nastąpił wzrost liczby podróżnych przemieszczających się w granicach państwa polskiego. Pierwszymi podróżnymi byli misjonarze zajmujący się chrystianizacją ziem polskich i rejonów nadbałtyckich. Na postać pierwszoplanową wysuwa się św. Wojciech, benedyktyn, biskup Pragi, urodzony w 956 roku w Libicach na pograniczu Polski i Czech. Po pierwszych wyprawach do Rzymu i klasztoru w Monte Cassino św. Wojciech wrócił do Czech i przyjął zaproszenie króla Bolesława Chrobrego, który chciał, by pogańskie Prusy przyjęły wiarę chrześcijańską. Misjonarz zrezygnował z przyznanej mu przez króla eskorty 30 wojów i w towarzystwie dwóch innych księży chciał nawracać pogan. Zginął jednak z ich rąk męczeńską śmiercią 23 kwietnia 997 roku. Jego ciało zostało wykupione przez Bolesława Chrobrego i przewiezione do Gniezna. Wkrótce Gniezno stało się stolicą metropolitalną, niebawem powstały też trzy inne biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu.

Pierwszym wydarzeniem o charakterze religijnym, ale także odnotowanym jako znacząca podróż w okresie średniowiecza, była wyprawa najważniejszego świeckiego władcy chrześcijańskiego Ottona III do grobu świętego Wojciecha w Gnieźnie. Przybył on w roku 1000, by oddać hołd męczennikowi. Owo wydarzenie zostało opisane w kronice Galla Anonima. Pielgrzymki do grobu świętego odbywano także w wiekach późniejszych, przybył tu po bitwie pod Grunwaldem król Władysław Jagiełło, pielgrzymowali również królowie Jan Olbracht i Zygmunt III Waza. Wśród ważniejszych pątników znaleźli się także Jan Zamoyski, Stefan Czarniecki, gen. Henryk Dąbrowski.

W okresie średniowiecza szczególnie zapisała się wyprawa polskiego zakonnika z Wrocławia Benedykta Polaka, który w 1246 roku wziął udział w misji papieskiej na Daleki Wschód, na dwór Wielkiego Chana Mongolskiego.

Z chwilą rozwoju nauki i powstawania uniwersytetów po Europie zaczęli podróżować polscy uczeni, profesorowie i studenci. Najznamienitszym z nich był Mikołaj Kopernik (1473-—1543), który spędził sporo czasu na włoskich uniwersytetach.

W okresie renesansu pojawiły się podróże humanistyczne. Mikołaj Rej zachęcał do wyjazdów zagranicznych w swoim „Żywocie człowieka poczciwego”, by człowiek mógł przyglądać się innym, pięknym terenom. Małżeństwo Zygmunta Starego z królową Boną przyczyniło się do rozwoju kontaktów Polski z Włochami, już wtedy zwracano uwagę na znajomość języków obcych, które w znacznym stopniu ułatwiały podróżowanie. Wśród polskiej szlachty podróże nie cieszyły się jednak zbyt wielkim zainteresowaniem, gdyż związane to było głównie z wieloma trudami i wyrzeczeniami. Szlachta przedkładała pobyt, zabawy i przyjemności życia na wsi nad dalekie wojaże. Podróżowano jedynie ze zbożem do Gdańska lub na zwoływane elekcje. Za pierwszą polską turystkę, w dzisiejszym rozumieniu, uznać można księżną Beatę Łaską, która odbyła wycieczkę w Tatry w celach typowo przyjemnościowych. Wcześniejsze podróże lub peregrynacje po ziemiach polskich związane były głównie z pielgrzymkami, misjami politycznymi, wyjazdami handlowymi i uniwersyteckimi. Owa księżna wybrała się 10 lub 11 czerwca 1565 roku, w Zielone Świątki, w Śnieżne Góry (Tatry), dotarła w okolice Zielonego Stawu