10889 skanuj0004 (87)

— 44 —

ZARYS DZIEJÓW TURYSTYKI

Można przyjąć, iż przełomowymi datami w historii podróży były wydarzenia związane z powstawaniem nowych środków transportu, które w znaczący sposób ułatwiały podróżowanie. Były to między innymi następujące, z historycznego punktu widzenia, wydarzenia: 1769 - skonstruowanie pierwszego silnika parowego Jamesa Watta. Około 1770 roku Francuz N. J. Cugnot skonstruował pierwsze samobieżne pojazdy o napędzie parowym. W 1800 roku Szwajcar I. de Rivaz zbudował pierwszy pojazd drogowy o napędzie spalinowym. Przez cały XIX wiek doskonalono wynalazek, który doprowadził do rozwoju motoryzacji na skalę masową. W 1807 roku odbył się pierwszy rejs statku parowego „Clermont”, dało to początek rozwojowi komunikacji morskiej. Szybki rozwój kolejnictwa, i to już w drugiej połowie XIX wieku, zapoczątkowała lokomotywa parowa G. Stephensona skonstruowana w 1829 roku. Kolejny przełom nastąpił w roku 1903, kiedy bracia Wilbur i Orville Wright skonstruowali pierwszy samolot z silnikiem spalinowym i odbyli pierwszy lot. Zapoczątkowali w ten sposób rozwój turystyki lotniczej. W 1908 roku odbył się pierwszy lot z pasażerem, a w 1909 bracia Wright założyli w USA pierwszą wytwórnię samolotów i szkołę pilotażu. Wszystko to stworzyło podwaliny pod rozwój lotnictwa cywilnego w przyszłości i przyczyniło się do znacznego skracania czasu przemieszczania się. Odległe, niedostępne tereny stawały się coraz bardziej osiągalne. Cały XX wiek był czasem udoskonalania samolotu, w 1919 roku uruchomiono samolotową komunikację pasażerską, w 1949 roku odbył się lot pierwszego pasażerskiego samolotu odrzutowego (Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, t. 3,1997). Były to wydarzenia, jak się wydaje, przełomowe, które bez wątpienia przyczyniły się do rozwoju ruchu turystycznego i przede wszystkim szybkości podróżowania niemal na całym świecie.

Ruch turystyczny na wielką skalę zaczął się rozwijać z chwilą wprowadzenia płatnych urlopów. Już w 1910 roku holenderski związek pracowników zajmujących się szlifowaniem diamentów wywalczył sobie prawo do płatnego tygodniowego urlopu. Płatne urlopy uzyskali także robotnicy angielscy na fali wielu wystąpień i strajków w latach 1919-1926. Przełomem w historii masowej turystyki był rok 1936, kiedy to rząd Francji wprowadził płatne urlopy dla wszystkich. Jednak płatne urlopy stały się powszechne dopiero po drugiej wojnie światowej, w niektórych krajach wprowadzane były z pewnymi oporami.

Zatem można postawić tezę, iż za powszechnością i masowością ruchu turystycznego stoją z jednej strony rozwój techniki i łatwość przemieszczania się, z drugiej zaś umożliwienie wszystkim obywatelom dowolnego zagospodarowania płatnych urlopów.

Czasy współczesne (epoka globalno-informatyczna)

Żyjemy w epoce najbardziej dynamicznego rozwoju turystyki. Prognozy dotyczące rozwoju ruchu turystycznego pozwalają stwierdzić, iż w najbliższych kilkunastu latach będzie następował dalszy szybki wzrost liczby osób podróżujących. Za początek epoki współczesnej można przyjąć zakończenie drugiej wojny światowej i przemiany gospodarcze po jej zakończeniu. Na przełomie tysiącleci pojawiły się nowe formy spędzania czasu wolnego. Narodziły się nowe formy turystyki, np. turystyka kosmiczna, oraz wiele form turystyki i sportów ekstremalnych zaliczanych do turystyki aktywnej. Zwykle spektakularne wydarzenia związane z odkryciami, pewnymi osiągnięciami lub wynalazkami oraz nowinkami technicznymi i technologicznymi zapoczątkowywały nowe etapy w historii turystyki. Do spektakularnych wyczynów, które stały się punktem zwrotnym w turystyce aktywnej, zalicza się pierwsze zdobycie Mount Everestu 29 maja 1953 roku. Dokonali tego Nowozelandczyk Edmund Hillary i nepalski szerpa Norgkay Tenzing. Wydarzeniem ostatnich lat był pierwszy samodzielny lot samolotem dookoła świata bez międzylądowania. Wyczynu tego dokonał Steve Fossett 5-6 marca 2005 roku.

Oczywiście są to tylko wybrane przykłady ilustrujące dynamiczny rozwój turystyki.