img027 (43)

Ćwiczenie nr. 9. Str.3

Stałe dysocjacji wyznaczone na drodze eksperymentalnej zmieniają się w bardzo szerokim zakresie, od wartości rzędu 10'¹⁰ do wartości rzędu 10⁸. Aby uniknąć posługiwania się potęgami, często podaje się ujemny logarytm ze stałej dysocjacji, oznaczony symbolem pK:

pK = -logK

Podobnie jak kwas jednoprotonowy HA, również kwasy wieloprotonowe H_nA dysocjują w roztrworze na jony związane ze sobą procesem równowagi chemicznej. W roztworze wodnym trójprotonowy kwas ortofosforowy zachowuje się jak słaby elektrolit. Na pierwszym stopniu dysocjacji odszczepia się jeden proton :

H₃P0₄    H⁺ + H₂P0₄*

K, ■ ^C»' '^C"‘P°-- =7,_{5 l}0-3 Ch,po₄

Jon H₂P0₄‘ ulega dysocjacji w znacznie mniejszym stopniu :

h₂po₄-

^ H⁺ + HP0₄2-

K₂ - ^Ch+    = 6,3 • 10~⁸

h₃po₄

W miarę dodawania zasady wiążącej jony wodorowe również i jon HP0₄^2_ ulega dysocjacji:

HP°₄²' ^w H⁺ + PO,3-

Cjt+ ^"PO    n

K₂ =—--= 4,8 10~¹³

h₃po₄

Aby znaleźć związek między stałą dysocjacji Kha i stopniem dysocjacji a , rozważmy proces dysocjacji kwasu HA o początkowym stężeniu C₀ [mol/dm3]

Z C₀ moli kwasu HA dysocjującego w stopniu a powstanie C₀*a moli jonów H⁺i C₀*a moli anionów A'. Reszta kwasu w ilości C₀(l-a) moli, pozostanie w stanie niezdysocjowanym. Po podstawieniu tych wartości do równania na stałą dysocjacji otrzymujemy zależność zwana prawem rozcieńczeń Ostwalda:

^kha -

C₀ -a*

1-a

W roztworach słabych elektrolitów, w których stopień dysocjacji nie przekracza kilku procent, mianownik tego równania jest w przybliżeniu równy jedności (1-a = 1), a stąd:

LABORATORIUM CNEMU FIZYCZNEJ.