176 Edukacja wspierająca uczniów w wieku wczesnoszkolnym
zasad. Dlatego tak ważne są tu przykłady dawane przez nauczyciela. Zasady moralne obowiązują wszystkich, nauczyciela także. Często musi się on odwoływać do dziecięcej uczciwości i zasad, gdy dzieci wchodzą w interakcje z innymi, lub gdy nie może spełnić ich prośby, bo jest to wbrew przyjętym zasadom, mówiąc np.: „nie mogę ci na to pozwolić, bo nie będę w porządku wobec innych, ty też nie mógłbyś mi zaufać, gdyby dotyczyło to ciebie". Pomimo że dzieci sześdo-, siedmioletnie są coraz bardziej niezależne i samodzielne, to wdąż potrzebują ochrony, wsparda i zaufania dorosłych. Nie mogą być pozostawiane w postępowaniu samym sobie, chodaż ich sumienie podpowiada im wyraźnie, co jest dobre, a co jest złe. Nauczydele i rodzice winni więc dostarczać coraz liczniejszych okazji do wykazywania właśdwej dzieciom w tym wieku niezależnośd i samodziel-nośd, ale nie mogą też oczekiwać od sześdo-, siedmiolatków samokontroli na poziomie dorosłych.
U dzied opieszałych w działaniach lub tylko nieśmiałych, czy nie potrafiących wykazać się swoimi umiejętnośdami, wszelka segregacja wywołuje wydźwięk, że są gorsze od innych. Zespoły tworzone w ramach klasy w celu wspólnego wykonania konkretnych zadań, winny się składać z dzied o różnym stopniu rozwoju, a praca tak organizowana i sterowana, aby każde dziecko miało możliwość wykazania się tym, co potrafi najlepiej, a wszelkie braki i błędy zauważone u poszczególnych członków grupy uzupełniane i korygowane przez nauczydela w sposób dyskretny, niepostrzeżenie dla innych, w kształceniu na tym poziomie ważna jest więc kompensacja niepowodzenia innymi osiągnięciami, np. przekonanie dziecka słabo radzącego sobie z czytaniem, że za to śpiewa najpiękniej w klasie, że świetnie liczy etc. Dostarczając mu zadowolenia wynikającego z pochwały zwiększa się w ten sposób jego komfort psychiczny.
Ważne jest także, by zasady współuczestnictwa w pracy grupowej były ustalane przez nauczydela wspólnie z dziećmi, podobnie zresztą jak regulamin klasowy i kodeks postępowania, ponieważ, była już o tym mowa, dzied surowo oceniają wszelkie wykroczenia, a tworząc same prawa, jakie będą obowiązywać