83371 skanuj0088 (26)

176 Edukacja wspierająca uczniów w wieku wczesnoszkolnyi 11

zasad. Dlatego tak ważne są tu przykłady dawane przez nau czyciela. Zasady moralne obowiązują wszystkich, nauczyciela także. Często musi się on odwoływać do dziecięcej uczciwości i zasad, gdy dzieci wchodzą w interakcje z innymi, lub gdy nie może spełnić ich prośby, bo jest to wbrew przyjętym zasadom, mówiąc np.: „nie mogę ci na to pozwolić, bo nie będę w porządku wobec innych, ty też nie mógłbyś mi zaufać, gdyby dotyczyło to ciebie". Pomimo że dzieci sześcio-, siedmioletnie są coraz bardziej niezależne i samodzielne, to wciąż potrzebują ochrony, wsparcia i zaufania dorosłych. Nie mogą być pozostawiane w postępowaniu samym sobie, chociaż ich sumienie podpowiada im wyraźnie, co jest dobre, a co jest złe. Nauczyciele i rodzice winni więc dostarczać coraz liczniejszych okazji do wykazywania właściwej dzieciom w tym wieku niezależności i samodzielności, ale nie mogą też oczekiwać od sześcio-, siedmiolatków samokontroli na poziomie dorosłych.

U dzieci opieszałych w działaniach lub tylko nieśmiałych, czy nie potrafiących wykazać się swoimi umiejętnościami, wszelka segregacja wywołuje wydźwięk, źe są gorsze od innych. Zespoły tworzone w ramach klasy w celu wspólnego wykonania konkretnych zadań, winny się składać z dzieci o różnym stopniu rozwoju, a praca tak organizowana i sterowana, aby każde dziecko miało możliwość wykazania się tym, co potrafi najlepiej, a wszelkie braki i błędy zauważone u poszczególnych członków grupy uzupełniane i korygowane przez nauczyciela w sposób dyskretny, niepostrzeżenie dla innych, w kształceniu na tym poziomie ważna jest więc kompensacja niepowodzenia innymi osiągnięciami, np. przekonanie dziecka słabo radzącego sobie z czytaniem, że za to śpiewa najpiękniej w klasie, że świetnie liczy etc. Dostarczając mu zadowolenia wynikającego z pochwały zwiększa się w ten sposób jego komfort psychiczny.

Ważne jest także, by zasady współuczestnictwa w pracy grupowej były ustalane przez nauczyciela wspólnie z dziećmi, podobnie zresztą jak regulamin klasowy i kodeks postępowania, ponieważ, była już o tym mowa, dzieci surowo oceniają wszelkie wykroczenia, a tworząc same prawa, jakie będą obowiązywać w klasie przez najbliższy rok, łatwiej je zrozumieją i będą zobligowane niejako do ich przestrzegania. Łatwiej też im będzie dostrzec podobieństwo do reguł obowiązujących w świecie dorosłych i wyzbyć się egocentrycznego punktu widzenia, dyskretnie wspomagane w tym przez nauczycieli. Pamiętajmy, że dzieci, które rozpoczęły naukę w klasie pierwszej, zwłaszcza te, które nie chodziły do przedszkola i obce im są całkowicie normy życia w społeczności rówieśniczej, czują się zagubione w nowym dla siebie środowisku i trzeba im pomóc w asymilacji, obserwować je, otaczać nieustanną opieką, dużo z nimi rozmawiać, zasięgać ich opinii na temat planu pracy, ustalać wspólnie niektóre przynajmniej jego punkty, omawiać zdarzenia, jakie miały w klasie miejsce, wspólnie oceniać zachowania, ustalać nagrody, rzadziej kary etc.

Im nauczyciel lepiej zna dziecko, tym trafniej dobierze materiały dla całej grupy i każdego wychowanka z osobna, pamiętając, że dzieci reprezentują sobą ogromny potencjał intelektualny; pod wpływem nauki szkolnej następuje u nich dynamiczny rozwój procesów poznawczych. Podstawą tego rozwoju jest wzmożona aktywność sensomotoryczna, tj. spostrzeganie wzrokowe, odbieranie sygnałów dźwiękowych itp. W czasie manipulowania przedmiotami, rozwijają się doświadczenia dotykowe, ruchowe, bólowe, doskonali się także powonienie i poczucie smaku. Dzięki dużej ruchliwości i dynamice motorycznej dziecko doskonali bezpośrednie funkcje poznawcze w aktywnym kontakcie z rzeczywistością.

W latach ostatnich teoria i badania nad efektywnością kształcenia na poziomie nauczania początkowego bardzo się wzbogaciły, przyczyniając się do lepszego zrozumienia procesu kształcenia dzieci w wieku sześciu i dziesięciu lat.

Często określa się ten wiek jako:

—    wiek rozumu — występuje tu bowiem duże tempo i możliwości w rozwoju, rozumieniu otaczającego świata i jego zjawisk;

—    wiek pamięci — dzieci wykazują łatwość w zapamiętywaniu dużej liczby nowych słów, liczb, nawyków rucho-