IMGW75 (2)

CElTWtwyA

Wydanie I—V Irydiona w Bibliotece Narodowej ukazały się w latach 1921—1938 w opracowaniu Tadeusza Sinki

BIBLIOTEKA GŁÓWNA Uniwersytetu w Białymstoku

FUW0087144

Reda    ):

JAN HU.    >LER

Okładkę projektowali: Alina i Leszek Kaćmowie

Redaktorzy: Barbara Antoniukowa i Maria Bojarska

Redaktor techniczny: Maria Kapiszewska

Wszelkie prawa zastrzeżone

Printed in Poland

Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo. Wrocław 1967. Wyd.I. Nakład 5 800 + 200 egz. Objętość ark. wyd. 16,50; ark. druk. 22; ark. form. Al 14,63. Papier druk. sat. IV kl. 65 g, 70X100 z fabr. pap. w Kluczach. Oddano do składania 24 X 1966. Podpisano do druku 22 V 1967 r. Druk ukończono w czerwcu 1967 r.

Zam. 547, 22 XI 1966 r.    Cena zł 26.—    R-51-601

Krak. Zagłady Graficzne, Zakład Nr 1, Kraków, Kazimierza W. 95

WSTĘP

I. KILKA UWAG WPROWADZAJĄCYCH

W stosunkowo krótkim czasie po upadku powstania listopadowego — obok obfitej publicystyki, wielu wojennych wierszy i piosenek, gawęd, wspomnień, pamiętników i historycznego zarysu wydarzeń pióra Maurycego Mochnackiego — ukazały się trzy dramaty naszych wielkich romantyków, nawiązujące do niedawnej walki o wolność: część III Dziadów (1832) Mickiewicza, Kordian (1834) Słowackiego i Irydion (1836) Krasińskiego.

Dzieła te podejmując aktualne zagadnienia polityczne w różny sposób, zależnie od stanowiska ideowego, sytuacji, dojrzałości, temperamentu i literackich upodobań twórców, dotykały sprawy najboleśniejszej i najważniejszej: przyczyn klęski, nieszczęsnego położenia ujarzmionego narodu i niepokojącej przyszłości Polski.

O indywidualnym charakterze, historycznej roli i artystycznym znaczeniu wymienionych dramatów zadecydował wybór tematu i sposób ujęcia, idea utworu i forma dzieła, co ze stanowiska poetyki historycznej sprowadza się zazwyczaj do gatunku literackiego. Nie wdając się tutaj w szczegółowe wywody, przypominam, że Dziady nazywamy umownie romantycznym dramatem metafizycznym czyli misteryjno-symbolicznym, Kordiana współczesnym dramatem psychologiczno-politycznym, a Irydiona romantycznym dramatem historycznym. Dzieła te są bardzo charakterystyczne dla rewolucji, jakiej romantyzm dokonał w teatrze. To wręcz klasyczne przykłady różnych nurtów roman-