91572

Pierwsza polska biblioteka narodowa mieściła się w „Domu pod królami”.

Powstanie biblioteki narodowej zawdzięcza się:

•    Andrzejowi Stanisławowi Kostce Załuskiemu, który był Kanclerzem Wielkim Korony i biskupem krakowskim

•    Józefowi Andrzejowi Załuskiemu - Referandarzowi Wielkiemu Koronnemu i biskupowi kijowskiemu.

W 1735 r. tworzą bibliotekę, w której lunieszczają swoje zbiory i pozwalają na publiczny dostęp. A. S. K. Załuski dbał o ogólny rozwój i stronę zewnętrzną, a J. A. Załuski (wydawca, bibliofil) o stronę wewnętrzną i rozwój księgozbioru.

8 sierpnia 1747 r. otworzono bibliotekę dla publiczności. Odbiło się to szerokim echem w Europie. Była to jedna z większych wówczas bibliotek. Czyiuia była we wtorki i czwartki. Czytanie możliwe było tylko na miejscu. Przez 20 lat dobrze funkcjonowała.

Po śmierci Kostki, Józef zostaje sam Był przeciwny wpływom rosyjskim. Mikołaj Repin (ambasador Rosji w Warszawie) kazał go porwać i wywieźć w głąb Rosji do Kaługi. Józef przekazał bibliotekę jezuitom, ale ich zakon rozwiązano w czasie jego pobytu w Rosji. Załuski przez pięć lat więziony był w twierdzy. Rozwijał bibliotekę przez kupowanie książek, jednak ona pozbawiona opieki podupadała. Do Polski wrócił w 1773 r.

14.10.1773    r. powołano Komisję Edukacji Narodowej. Załuski nawiązał kontakty z KEN. Chciał przekazać im bibliotekę, by stała się instytucją państwową. Po śmierci Załuskiego państwo szybko przekazuję bibliotekę KEN.

07.01.1774    r. nadano jej nazwę: Biblioteka Rzeczypospolitej Załuskich Zwana

02.10.1780 - Biblioteka uzyskuje od sejmu przywilej egzemplarza obowiązkowego.

W 1794 r. po upadku powstania kościuszkowskiego Biblioteka przestaje istnieć. Na polecenie carycy Katarzyny II zbiory wywieziono do Rosji do carskiej biblioteki w Petersburgu Stały się one zalążkiem cesar skiej rosyjskiej biblioteki narodowej.

Był to koniec pierwszej biblioteki narodowej.