klucz1

Justyna Szulich Kałuża

Społeczny obraz świata w fotografii - o zastosowaniu analiz fotografii w badaniach socjologicznych

...wkroczyliśmy w cywilizację obrazu bez nadziei powrotu

F. Bali

Współcześnie komunikację społeczną zdominowały przekazy oparte na technikach rejestrujących i odtwarzających różnorodne aspekty życia ludzkiego. Dynamizm rozwoju kultury obrazkowej wyznacza coraz szersze ramy dla roli i znaczenia obrazów, zwłaszcza obrazów dynamicznych, do których zaliczane są przekazy audiowizualne typu telewizja, wideo, film, kino, komputer. Obok nich funkcjonują obrazy statyczne, czyli rysunek, grafika, malarstwo, fotografia, a także przekazy audialne. Fotografia, zwłaszcza użytkowa, przestaje być wyłącznie mechaniczną rejestracją rzeczywistości. Nie sposób nie dostrzec, że fotografia staje się dość niezwykłym i niebezpiecznym nośnikiem znaczeń i treści z uwagi na jej przymioty oraz łatwość percepcji. Przedstawienia obrazowe jawią się jako ogólnie dostępne, łatwe w odbiorze, czytelne same przez się. Właściwe nie dostrzega się potrzeb edukacji wizualnej. Powszechne staje się więc zjawisko zbyt szybkiego odczytywania obrazów, bez zamyślenia, bez przenikliwości spojrzenia, przestaje się cenić przekazy' trudne, wymagające kreatywnego i twórczego wysiłku intelektualnego. „Fotograficzny” oznacza wiernie odtwarzający rzeczywistość - fotografii niejako automatycznie przypisana jest autentyczność i obiektywizm, wyrażający się w' przekonaniu o neutralności przekazu fotograficznego. Powszechne staje się też przekonanie, że fotografia dokumentuje i archiwizuje realny świat. Odgrywa ona coraz większą rolę w kontaktach interpersonalnych i międzygrupowych, powielając schematy zachowań i obyczajowości, kreując modę i wygląd zewnętrzny. Komunikuje wiedzę również społeczną, dokumentuje zdarzenia, ważne uroczystości, potwierdza tożsamość jednostek