Kompendium Wiedzy geografii74

Organizacje niepaństwowe mają możliwości szybkiego reagowania. Ich działalność zazwyczaj wyprzedza działanie organów między narodowy cli i pomoc obcych państw. Państwa często finansują lub dofinansowują organizacje niepaństwowe, jednak znaczna część ich dochodów pochodzi z darowizn od osób i zrzeszeń oraz organizacji charytatywnych. W wielu krajach zasoby materialne organizacji niepaństwowych są zwalniane od podatków. Każda organizacja deklaruje źródła swoich dochodów, co jest sposobem okazania wdzięczności darczyńcy. Darowizny zwykle również są zwolnione od opłat podatkowych i celnych.

PAŃSTWO

Państwo

niedemokratyczne

Suwerenny, terytorialny twór działający na rzecz politycznych, gospodarczych, społecznych i obronnych interesów swoich mieszkańców. Władza państwowa (ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza) podporządkowuje interesy jednostki interesom ogółu, stosuje ogólnie przyjęte zasady (konstytucja), wydaje ustawy i rozporządzenia. W państwach niedemokratycznych władzą obdarza się jedną grupę (tzw. nomenklaturę w byłych krajach socjalistycznych, oligarchię w niektórych krajach rozwijających się; władza może leż podtrzymywać segregację rasową, jak np. do niedawna apartheid w RPA).

Państwo

demokratyczne

Państwo demokratyczne ogranicza działania swoich obywateli tylko w stopniu koniecznym do realizacji praw człowieka, np. w celu zachowania porządku i pokoju społecznego. bezpieczeństwa i prawa własności. Jednocześnie państwo demokratyczne zapewnia swoim obywatelom szerokie prawa i swobodę działalności politycznej, gospodarczej, etnicznej, religijnej, kulturowej, inicjatyw społecznych i stowarzyszeń.

Głównymi funkcjami państwa w obronie interesów społecznych są: obrona przed agresją z zewnątrz, gwarantowanie warunków rozwoju gospodarczego, utrzymanie porządku i bezpieczeństwa wewnętrznego. Według Arystotelesa państwo to „wspólnota równych sobie, mających na celu doskonalsze życie”.

NARÓD PAŃSTWA (OBYWATELE PAŃSTWA)

MNIEJSZOŚCI ETNICZNE W PAŃSTWIE

PODSTAWOWY ETNOS W PAŃSTWIE

NARÓD ETNICZNY

DIASPORA (EMIGRACJA ORAZ MNIEJSZOŚĆ AUTOCHTONICZNA)

Struktura etniczna państwa (opracowanie M. Baczwarowa)

Państwo ma również do spełnienia ważną historycznie rolę w integrowaniu, wychowaniu i zapewnieniu ciągłości rozwoju swoich mieszkańców. Państwo istnieje dla ludzi, a nic ludzie dla państwa. Dlatego też należy ograniczać wpływ biurokracji państwowej, która ma tendencje do „zamykania się w sobie”, na życic społeczne — jego potrzeby i możliwość samorozwoju.

Władza

państwowa

Podstawowymi elementami władzy państwowej są władze: ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza. Ze względu na charakter władzy państwo może być republiką, monarchią, może być państwem demokratycznym bądź totalitarnym, scentralizowanym lub zdecentralizowanym. W ujęciu ustrojowym, istnieją państwa unitarne oraz w różnym stopniu federalne (federacja lub konfederacja — dobrowolne zrzeszenie niezależnych państw).

Władza państwowa ustala obowiązujący w kraju język, jednostkę monetarną, podział terytorialny i symbole państwowe, takie jak hymn, flaga, godło itp. W niektórych krajach określa się również religię państwową, ale w większości przypadków oddzielenie państwa od religii jest konstytucyjnie zagwarantowane.

Szczególnie istotna jest rola państwa jako zjednoczonego

i

125