80776 Kompendium Wiedzy geografii69

OFFSHORE

Termin ten (ang. offshore, „przybrzeżny”) oznacza działalność gospodarczą prowadzoną na morza terytorialnym danego kraju lub w jego strefie ekonomicznej. Najczęściej odnosi się on do wydobycia ropy i gazu, w niektórych przypadkach również wydobycia surowców kopalnych.

Ostatnio używa się terminu offshore do określania tych działalności, które nic podlegają jurysdykcji państw przybrzeżnych i nic są opodatkowane i oclone lub mają te opłaty obniżone. W ten sposób część banków, unikając prawnych ograniczeń i podatków, wykonuje operacje nie kontrolowane przez ustawodawstwo państwowe. Na przykład angielska wyspa Jersey, leżąca w strefie Kanału La Manche, jest uważana za prawny „raj bankowy", który przyciąga wiele banków i firm zagranicznych. Niektóre z banków szwajcarskich założyły na tej wyspie swoje filie, a nawet centrale. Działalności typu offshore są w niektórych państwach dozwolone, jednak pod warunkiem współpracy jedynie z partnerami zagranicznymi.

We wszystkich przypadkach mamy do czynienia z tzw. gospodarczą ckstcrytorialnością. Bardzo często centrala firmy ofishorowej tylko nominalnie znajduje się w miejscu zarejestrowania i nie prowadzi w nim żadnej faktycznej działalności. Wielkich operacji typu offshore dokonuje się w Luksemburgu. Wielkiej Brytanii, na Bahamach, Filipinach, Cyprze, w Singapurze i innych państwach', nie tylko przybrzeżnych. (Patrz hasła: Granice morskie. Terytorium państwowe).

OPINIA PUBLICZNA

Jest to pojęcie ogólne, istotę którego stanowi powstawanie i wyrażanie poglądów typowych dla danej zbiorowości, miejsca i momentu. Poprzez badania opinii publicznej dąży się często do wpływania na decydentów. Przedmiot badań opinii publicznej może obejmować wicie zagadnień — poglądy polityczne, stosunek do osób, wydarzeń, państwa i jego instytucji oraz decyzji, do spraw terytorialnych i etnicznych, wydarzeń sportowych, oceny konsumentów określonych towarów itd. Sondażem opinii publicznej zajmują się wyspecjalizowane instytucje (w Polsce np. OBOP, CBOS), które publikują wyniki badań lub przekazują je władzom, organizacjom czy firmom.

Finansowanie badań opinii publicznej należy do jednostek zlecających dane badania. Można przeprowadzać jc za pomocą ankiet, rozmów telefonicznych, listów, udziału w konkursach oraz. stosując inne metody zapożyczone z socjologii czy marketingu. Opinia publiczna może być sterowana i manipulowana np. prz.cz sposób sformułowania pytania. Wyniki badań są zwykle ogłaszane w prasie i telewizji. Z tego powodu organy władzy, partie polityczne czy firmy wykazują ogromne zainteresowanie środkami masowego przekazu i osobami lam zatrudnionymi. (Patrz hasła: Pluralizm. Obywatelstwo).

ORGANIZACJE NIEPAŃSTWOWE

Termin wzięty z języka angielskiego (NGO, Non-Govemmental Organisation). Pierwszą organizacją międzynarodową i niepaństwową by! Czerwony Krzyż, założony przez Hcnri Dunanta w 1864 roku, pięć lat po krwawej bitwie pod Solferino. Nieco później większość europejskich krajów istniejących w tym czasie podpisuje tzw. Konwencję Genewską, uznającą humanitarną rolę Czerwonego Krzyża. Stopniowo do organizacji Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca dołączają wszystkie kraje.

Pole działalności Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca oraz innych organizacji niepaństwowych rozszerzyło się na skutek wyjątkowo trudnej sytuacji krajów Trzeciego Świata, a także wzrostu liczby konfliktów lokalnych.

Często są to organizacje wyznaniowe i misje religijne. Niektóre z tych organizacji mają humanitarny charakter w szerszym znaczeniu. Ich celem jest niesienie pomocy ludziom pokrzywdzonym podczas klęsk żywiołowych i kataklizmów oraz konfliktów zbrojnych, cierpiącym głód, a także niesienie pomocy dzieciom, kalekom, chorym i innym doświadczonym przez los. Dobrym przykładem akcji NGO w skali światowej jest ruch na rzecz zakazu używania min lądowych.