Obraz2 (25)

Poziom twardości węglanowej jest zmienny i zależy od ilości C0₂ w wodzie, która zmienia się wraz ze zmianą temperatury wody.

Twardość niewęglanowa jest związana głównie z obecnością siarcza-nów(VI) wapnia, które nie rozkładają się pod wpływem ogrzewania.

Twardość wody można określić w kilku jednostkach. Najbardziej znaną są stopnie niemieckie. Jeden stopień niemiecki (°n) odpowiada 10 mg CaO zawartego w 1 dm³ wody. Innym sposobem wyrażania twardości wody jest podawanie stężenia wapnia i magnezu w molach lub milimolach w 1 dm³.

Metoda oznaczania twardości wody za pomocą miareczkowania roztworem EDTA jest metodą szybką, a zarazem bardzo dokładną. Metodę z wykorzystaniem EDTA można stosować do oznaczenia twardości wody zarówno twardej, jak i bardzo miękkiej.

Tabela 8.1. Określenie skali twardości wody, wg [4]

Skala twardości	Stopnie niemieckie, °n	Stężenie jonów wapnia i magnezu, mol - dm"^3
Bardzo miękka	0-5	0-8,916 10“*
Miękka	5-10	8,916- 10^-4—1,738 • I0"^3
Średnio twarda	10-15	1,738 - 10^-3—2,675 • 10"^3
Znacznie twarda	15-20	2,675 • 10"^3-3,566 • 10"^3
Twarda	20-30	3,566 ■ 10"^3-5,349 • 10'^3
Bardzo twarda	powyżej 30	powyżej 5,349 • 10"^3

Sposób wykonania

Odmierzyć za pomocą pipety 100 cm³ badanej wody do kolby stożkowej o pojemności 250 cm³. Zakwasić 1 M roztworem kwasu solnego (tyle, ile wynika z oznaczonej zasadowości), ogrzać do wrzenia, a następnie ochłodzić i zalkalizować amoniakiem do pH około 8. Jeżeli roztwór jest mętny należy go przesączyć przez miękki sączek, a następnie sączek przemyć wodą destylowaną. Do przesączu (lub próby bez przesączania) dodać 1 cm³ buforu amoniakalnego (pH — 10) oraz niewielką ilość czerni eriochromo-

wej T. Całość miareczkować 0,05 M roztworem EDTA do zmiany barwy z fioletowej na niebieską. W przypadku wody miękkiej stosowany roztwór EDTA powinien być bardziej rozcieńczony (np. 0,01 M).

Twardość wody w stopniach niemieckich oblicza się według wzoru:

x = c-V-56,08 gdzie:

c — stężenie molowe EDTA (mol - dm^-3),

V — objętość zużytego EDTA (dm³).

Literatura

1.    Domka F., Chemiczne metody analizy ilościowej, Wyd. Naukowe U AM, Poznań 1994.

2.    Minczewski J., Marczenko Z., Chemia analityczna, t. II, Analiza ilościowa, PWN, Warszawa 1997.

3.    Cygański A., Chemiczne metody analizy ilościowej, Wyd. Naukowo--Techniczne, Warszawa 1994.

4.    Welcher F. J., Analityczne zastosowanie kwasu wersenowego, WNT, Warszawa 1963.

5.    Hermanowicz W., Fizykochemiczne badania wody i ścieków, Wyd. Arkady, Warszawa 1987.

221