Obraz5

Rozdział VI

Ogrodzenia - historia, funkcje i wykonawstwo

W budownictwie ogrodzenia są elementami architektury, a w terenach zieleni pełnią funkcję elementów tak zwanej małej architektury ogrodowej. Ogrodzenia służą d® zabezpieczania i wyodrębniania określonego terenu. W sztuce ogrodowej zawsze odgrywały dużą rolę, głównie ze względu na funkcje oraz na formy dekoracyjne i przestrzenne.

Historia. Ogrodzenia zmieniały się wraz z rozwojem ogrodnictwa ozdobnego. Pierwszymi ogrodzeniami w historii ogrodów były mury kamienne otaczające pałace i ogrody egipskich faraonów i kapłanów.

W średniowieczu, a zwłaszcza w okresie renesansu, przeważały ploty z wikliny i częstokoły (wkopywane obok siebie okrąglaki), stosowano też mury, rowy i wały. Kanały wodne jako formę odgradzania się wprowadzono dopiero w okresie baroku. Ogrody barokowe otaczano również płotami z krat żeliwnych zawieszanych na murowanych filarach, wykorzystywano też kraty drewniane.

W XVIII wieku stosowano tak zwaną ukrytą granicę ogrodu. Było to nie przesłaniające widoku odgradzanie się od sąsiedztwa w postaci nie przekra-czalnego rowu, powstałego między zagłębionym, stromym murem oporowym od strony właściciela i szerokim rowem od strony pól. Często owo trudne do zauważenia ogrodzenie dla zamaskowania obsiewano trawami. Do takiej fosy wpadali intruzi i nie mogli jej opuścić bez pomocy osób drugich. Ten typ ogrodzenia nazywał się „a-ha” (mam cię), a był stosowany głównie dla ochrony dworskich ogrodów krajobrazowo-widokowych. Takie zagłębiane mury typu „a-ha”, a także wysokie kamienne mury stosowano w XIX wieku do ogradzania parków dworskich. Parki te w owych czasach były dostępne wyłącznie dla mieszkańców dworu, gości i służby. Osoby obce nawet nie mogły zaglądać do takiego parku. Dopiero w drugiej połowie XIX wieku upowszechniły się mury

209