77385 Obraz (1557)

Aimli/.n przychodów

potrafili wykonać lepiej i taniej. Są to jednak bardzo trudne deeyzje, gdyż sytuacje, w jakich znajduje się firma, często się zmieniają. W przypadku wysokiej koniunktury potrzebne są większe moce produkcyjne i łatwo wejść na rynek z własnym produktem. W okresach recesji gospodarczej i nadwyżki mocy produkcyjnych szanse utrzymania się na rynku mają właśnie firmy produkujące najtaniej i najlepiej.

Planując przychody w przyszłych okresach, jednocześnie podejmujemy decyzje w zakresie produkcji własnej lub kupna. H.J. Vollmulh [2000. s. 212] do tych decyzji zalicza:

1.    Obniżenie poziomu produkcji przy zachowaniu programu produkcji i mocy produkcyjnych.

2.    Zakup poszczególnych prefabrykatów lub produktów pośrednich (podzespołów) dla nowo opracowanych produktów.

3.    Uzupełnienie programu sprzedaży przez dokupienie towarów handlowych.

4.    Zakup materiałów pomocniczych, narzędzi i energii.

5.    Dokupienie usług, takich jak konserwacja, badania rynku, reklama.

7.4. Analiza przyczynowa zmian wartości przychodów

Analizę porównawczą źródeł i wielkości przychodów rozszerza się o analizę przyczynową. Analiza przyczynowa jest prowadzona w celu stwierdzenia, jakie są bezpośrednie przyczyny zmiany wielkości przychodów w stosunku do wielkości planowych, w stosunku do lat ubiegłych lub w stosunku do konkurentów firmy. Najprostsza analiza przyczynowa przychodów jest oparta na podstawowych wielkościach wyznaczających wielkość przychodów ze sprzedaży. Jak wcześniej podano, wielkość przychodów ze sprzedaży określa się iloczynem ilości sprzedanych produktów i ceny. Analiza przyczynowa zawiera się więc w tym obszarze. Prowadzi ona do określenia wagi spadku lub wzrostu ceny i ilości sprzedanych produktów w różnicy przychodów ze sprzedaży tych produktów, w stosunku do bazy porównawczej.

Jeżeli przychody ze sprzedaży danego produktu lub sumy m produktów oznaczymy jako Pn, cenę jednostkową poszczególnych produktów jako cj_h a ilość sprzedanych poszczególnych produktów jako q_h to przychód ze sprzedaży dla bazy porównawczej (planowany, z roku ubiegłego, największego konkurenta na rynku) można zapisać:

W

Pn₀= X cj_mq₍₀.

/= i

Natomiast przychód ze sprzedaży analizowanej firmy w okresie będącym przedmiotem rozważań:

m

Pn\ = X cj_nq_n.

i= I

Różnicę w przychodach lirmy w stosunku do bazy porównawczej nazwiemy odchyleniem ogólnym, oznaczymy literą O i obliczymy według formuły:

() = Pn, - Piio.

Na tę różnicę mają wpływ czynniki ją kształtujące, ilość sprzedanych produktów i cena jednostkowa, a więc odchylenie ogólne będzie stanowiło sumę odchyleń cząstkowych wynikających ze zmiany ilości sprzedanych produktów i ze zmian cen jednostkowych. Można to zapisać w formie wzoru:

O = O_ą + O_cj.

Każdy z rozpatrywanych czynników inaczej wpływa na odchylenie ogólne. Wielkość odchyleń cząstkowych obliczamy według odpowiednich formuł, w zależ ności od metody analizy przyczynowej, przyjętej do obliczeń. Według metody podstawień łańcuchowych [Bednarski, 1999a, s. 123] wartości odchyleń cząstkowych policzymy według następujących wzorów:

•    odchylenie wynikające ze zmiany ilości sprzedanych wyrobów:

m    m

Otj    /1 cj_i0 ąioCjio,

/=l    i=1

•    odchylenie wynikające ze zmiany cen sprzedawanych wyrobów:

m    m

O_cj = E q_n cjn - X qn cju>.

i-I    i=l

Znając wartość odchyleń cząstkowych, wiemy, które czynniki i w jakim stopniu przyczyniły się do zmian wartości przychodów ze sprzedaży.

Analiza przyczynowa przychodów pozwala wyciągnąć wnioski dotyczące ilościowej struktury produkcji, zależnie od popytu na rynku na poszczególne asortymenty i wysokości cen, jakie można za nie uzyskać.

Analizę przyczynową przychodów można, w miarę potrzeb, bardziej rozbudować przez uwzględnienie innych przyczyn wzrostu czy spadku przychodów. Przykłado wo można badać wpływ wielkości zatrudnienia i wydajności pracy na zmianę przychodów. W takim przypadku zapiszemy, że na wielkość przychodów Pn wpływają następujące czynniki: R — zatrudnienie i PnR — wydajność pracy mierzona wartością przychodów na jednego zatrudnionego w firmie.

Pn = R x PnR.

Dalsze obliczenia przeprowadzimy tak, jak w podanym wyżej przykładzie:

O =Pn\-Pn_{),

O    = 0_K + Op_nR,

Or = (R\ —Rq) x PhRq,

Op„r — R i x (PnR\ — PhRq) .