Obraz (1041)

484

Rezonansowe struktury grupy amidowej pokazują też, że jest to grupa polarna z ładunkiem ujemnym przy atomie tlenu i dodatnim przy atomie azotu. Polamość amidów jest duża, co wyraża się znaczną wielkością momentów dipolowych:

CHjCOOH    CH3CONH2

p = I,7D    p * 3,7 D

Amidy są zasadami znacznie słabszymi od amin

Przyłączenie grupy acylowej do atomu azotu powoduje drastyczne zmniejszenie zasadowości amoniaku i amin:

NHj    CH3CONH2

pKb*4,8    pKb=13v5

W silnie kwaśnym środowisku amidy przyłączają protony, ale miejscem przyłączenia jest atom tlenu a nie atom azotu, jak można by naiwnie oczekiwać na podstawie zasadowego charakteru amin. Przyłączenie protonu do atomu azotu byłoby mniej korzystne, bo wiązałoby jego wolną parę elektronów przy atomie

azotu i uniemożliwiałoby rezonansową stabilizację amidów.

?, Lr 9 ŁJi

CHj-C-NHj CHj-C-NHj    CH₃-«C-NH₂—— CH_rOm^

delokalizacja elektronów stabilizuje kation utworzony przez przyłączenie protonu do amidowego atomu tlenu

Amidy są kwasami o wiele silniejszymi od amin

Przyłączenie grupy acylowej do atomu azotu powoduje ogromny wzrost kwasowości wiązań N-H w amidach w porównaniu z amoniakiem i aminami. Amidy z jedną grupą acylową są mniej więcej tak silnymi kwasami, jak woda. Jeszcze silniejszymi kwasami są amidy z dwoma grupami acylowymi, na przykład ftalimid. .Kwasowy charakter amidów jest spowodowany rezonansową

stabilizacją anionów, których ładunek jest częściowo przejmowany przez atomy tlenu.

		oó-
nh3	CHjCONHj
PK.-35	pK,-15	0 pK, = 8,3
i Bpi m	^0 II H* + CHj-C-NH	0* -i —— CH,-i-NH

delokalizacja ładunku anionu ułatwia kwasową dysocjację amidów

Przykładem amidu, którego kwasowe własności stały się nawet podstawą jego potocznej nazwy, jest kwas barbiturowy. Jest to kwas w przybliżeniu tak mocny jak kwas octowy.

kwas barbiturowy

Kwasowość wiązań C-H w położeniu a jest w amidach o kilka jednostek pK mniejsza niż w estrach. W przeciwieństwie do estrów, amidy nie ulegają reakcjom typu kondensacji Claisena (rozdz. 16.7) ponieważ zamiast karboanio-nów w reakcjach amidów z zasadami, powstają aniony z ładunkiem ujemnym w grupie amidowej.