0007 bmp

82 STRUKTURA GRUPY SPOŁECZNEJ

sunków osobowych tego rodzaju i jeśli grupa nieformalna wzrasta liczebnie, wówczas rozdziela się na mniejsze zespoły.

Istnieje również wiele rodzajów grup społecznych o bardzo specjalistycznych cechach, których organizacja i cele determinuj? dokładnie liczebność grupy. Przykładem mog? być grupy wojskowe, grupy sportowe, grupy pracy, zdeterminowane przez technologię produkcji, grupy szkolne i wiele innych grup.

Ten rodzaj zależności wyjaśnia Florian Znaniecki za pomoc? ogólnego sformułowania, gdy pisze: „[...] liczebność grupy jest zależna od jej organizacji. Pewne typy organizacji społecznej pozwalaj? tylko na zrzeszenie się niewielkiej liczby osobników; inne dopuszczaj? i wymagaj? zrzeszania się wielu. Gdy tylko pierwsze typy organizacji s? znane i uznawane społecznic, wówczas naturalny wzrost liczebności grupy poza granice dopuszczalne prowadzi do utworzenia nowej grupy; tymczasem gdy drugi typ organizacji jest rozwinięty, grupa będzie starała się powiększyć sw? liczebność niezależnie nawet od przyrostu naturalnego (jak np. czyni? to państwa nowożytne)”⁵.

Tak więc między liczebności? grupy a pozostałymi elementami konstytutywnymi grupy występuj? istotne zależności wzajemne.

Zbiór ludzi jest niezbędnym i podstawowym czynnikiem konstytutywnym grupy. Nie znaczy to jednak, aby każda jednostka mogła być członkiem każdej grupy. Każda grupa bowiem określa wzór fizyczny, zewnętrzny i wzór tzw. o-sobowościowy, moralny członka grupy, a więc zespół cech, jakie człowiek powinien przejawiać w swym postępowaniu.

Na wzór fizyczny członka grupy składaj? się pewne cechy organizmu (wiek, wzrost, płeć, wygl?d zewnętrzny itd.), jakie powinien mieć kandydat na członka danej grupy. W niektórych grupach cechy te s? bardzo ściśle określone. Na wzór fizyczny składaj? się nic tylko cechy fizyczne organizmu, ale również zewnętrzne cechy i środki zewnętrzne, jak ubiór, specjalne oznaki. Znaniecki podkreśla, że „[...] wzór fizyczny zespołu nie jest przeciętn? wygl?du zewnętrz-nego jego członków ani też sum? cech wspólnych wszystkich jego członków, lecz kompleksem cech, który w oczach otoczenia i samejże grupy najbardziej odróżnia członków tej grupy od członków innych grup i do którego członkowie tej grupy w cudzym lub własnym przekonaniu się stosuj? [,..]"⁶.

Istotn? jednak właściwości? wzoru fizycznego członka grupy w odróżnieniu od społecznie narzuconych indywidualnych cech wyglądu zewnętrznego jest

' F. Znaniecki, Wstęp do socjologii, Warszawa 1988^J, s. 313. ^b Tamże.