0029 bmp

104 STRUKTURA GRUPY SPOŁECZNEJ

ze wszystkimi lub z największy liczby stanowisk, czyli ma najmniejszą ilość dystansów; 3) natomiast najgorsze jest takie stanowisko, które ma najmniej połączeń bezpośrednich, a najwięcej pośrednich, czyli cechuje je duża ilość dystansów; 4) przy porównaniu całych systemów łyczności najkorzystniejszy z punktu widzenia obiegu informacji jest taki system, w którym jest najwięcej połączeń bezpośrednich, a najmniej połączeń pośrednich, oraz w którym liczba dystansów jest najmniejsza.

Badania eksperymentalne, badania organizacji przemysłowych wykazały istnienie związku między tzw. „morale jednostki" czy tzw. zadowoleniem względnie niezadowoleniem a pozycją jednostki, zajmowany w sieci łyczności (komunikacji). Przy korelacji dwóch zmiennych: stopnia zadowolenia z pracy („moralcpracownicze”) i miejsca jednostki w systemie łyczności, istnieje korelacja pozytywna. Im bardziej peryferyjna jest pozycja jednostki w systemie łączności, tym niższe jest morale (zadowolenie z pracy). Dlatego też z punktu widzenia satysfakcji pracownika system kołowy (I) oraz system koncentryczny (III) jako najskuteczniej likwidujące peryferyjność stanowisk uznawane są za najkorzystniejsze. Natomiast system poziomy (łańcuchowy) jest uznawany za najmniej korzystny.

Jednakże system kołowy jest zawodny, gdy jako zmienny zależny przyjmiemy sprawność, czy skuteczność działania grupy. Cytowane badania eksperymentalne małych grup Bavelasa wykazały, że grupy oparte na kołowym (I) systemie łyczności popełniały najwięcej błędów w rozwiązywaniu zlecanego im zadania oraz potrzebowały więcej czasu na dokonanie rozwiązania niż grupy oparte na systemie hierarchicznym (IV) i koncentrycznym (II). System kołowy nic spełnia swej roli w grupach, które muszy mieć przywódcę czy organizatora, kierownika; jeżeli każdorazowo jest konieczne organizowanie zespołu do działania, rozdzielanie zadań, zbieranie informacji, wydawania na tej podstawie dyspozycji itd. W takich przypadkach zachodzi konieczność przeciwdziałania rozproszeniu informacji, przechodzenia jej przez liczne pośrednie pozycje, powrotowi do poszczególnych wyjściowych pozycji, uzgadniania decyzji itd.

Z punktu widzenia sprawności działania grupy, gdy działanie wymaga ciągłego kierownictwa i podejmowania decyzji, korzystniejszy jest hierarchiczny bądź koncentryczny system łączności, gdyż informacje spływają i wychodzą w nich z jednego ośrodka - pozycji.

System poziomy (II) łączności jest przydatny w grupach, w których działania mogą być z góry zaplanowane i podzielone, czynności zaś każdego stanowiska zuniformizowanc i nie wymagające stałego informowania się między stanowiskami ani podejmowania bieżących decyzji.