0017 bmp

92 STRUKTURA GRUPY SPOŁECZNEJ

problematyki i sposobu systematyzowania faktów?"²⁷ Odpowiada na nie w dłuższym wywodzie, w którym - jak się wydaje - podejścia strukturalne i psychospołeczne uznaje za preferowanie pewnej problematyki i podejścia badawczego, uwzględniającego dany aspekt rzeczywistości społecznej, gdy tymczasem zjawiska społeczne mają sw^rój podwójny aspekt: świadomościowy i strukturalny²⁸. Zachodzą w' świadomości ludzi, ale obiektywizują się w różnych zinstytucjonalizowanych działaniach, a nawet materializują się w różnych urządzeniach.

Ujęcia strukturalnego i psychospołecznego więzi społecznej nie można traktować oczywiście jako ujęć alternatywnych, ale jako ujęcia wzajemnie uzupełniające się, ujmujące różne strony tego samego zjawiska.

Wyraźne i pełne wyjaśnienie dwuaspektowego charakteru więzi społecznej znajdujemy w dziele Pawła Rybickiego, który pisze: „W rzeczywistości ludzkiej więź społeczna objawia się w' dwu płaszczyznach. Jedną stanowią dające się rzeczowo określić wspólności i związki między ludźmi: wspólności i związki krwi, pochodzenia i terytorium, języka, kultury w różnych jej dziedzinach, i ' także organizacji zbiorowego życia. Drugą płaszczyznę przedstawiają swniste stany i akty świadomości: poczucie szczególnej łączności z drugimi ludźmi czy wzajemnej z nimi zależności, i manifestacje tego poczucia w^r postawach, zacho-w^faniach, działaniach czy to indywidualnych, czy zbiorowych. Predylekcja poszczególnych autorów czy całych kierunków' socjologicznych do określania bądź jednego, bądź drugiego elementu więzi społecznej jest spraw^rą teoretycznych i metodologicznych założeń. W istocie, dwupłaszczyznow-e ujmow^anie więzi społecznej jest najbardziej właściwa, odzwierciedla ono bowiem dwoisty, ’ obiektywno-subiektywny charakter rzeczywistości społecznej”²⁷.

Przez więź społeczną (grupową) rozumieć należy więc ogół stosuhków społecznych wiążących członków w^r danym zbiorze ludzi oraz postaw członków tego zbioru do grupy jako całości. Aspekt strukturalny więzi może być zharmonizowany z aspektem psychospołecznym. Może jednak zachodzić sprzeczność. Członkowie mogą być ze sobą związani, uzależnieni i podejmować interakcje (np. świadczenia w' rodzinie), ale odnosić się do rodziny lub do jej członków negatywnie czy naw^fet wrogo (zbuntowany członek grupy). Intensywność postaw czy też stopień praktykowania określonych działań w ramach stosunków wiążących partnerów może być również różnego stopnia. Może

²⁷ Tamże, s. 16C.

ⁿ O $ s o w $ k i, dz. cyt., s. 82.

²⁹ Odwołujemy się tu do rozważań Ossowskiego na temat stanowisk i szkół, zob. dz. cyt., s. 169 i n.