0025 bmp

100 STRUKTURA GRUPY SPOŁECZNEJ

przyjmowaniu informacji. Chodzi o to, aby przekazywanie treści informacji nie miało charakteru jednostronnego, ale by odbiorca mógł aktywnie uczestniczyć w recepcji wiadomości (zapytywać, wyjaśniać, zgłaszać wątpliwości itd.), czyli aby przyjęcie wiadomości miało charakter dyskusyjny, a nie ograniczało się do prostej akceptacji. Aktywne uczestnictwo odbiorcy informacji jest uzasadnione nie tylko z powodów psychologicznych, ale ma także znaczenie praktyczne, gdyż. umożliwia pełną percepcję, pełne zrozumienie i przyjęcie właściwej treści, jaką przekazywana informacja zawiera. Występują bowiem dość powszechnie zniekształcenia w przekazywaniu i odbiorze informacji.

Przyczyny tych zniekształceń treści informacji są wielorakie. Wypływają one z różnego rozumienia treści znaczeniowej słów i języka, nawet w grupach jednorodnych. Wiele przyczyn ma charakter psychospołeczny. Chodzi tu o dążenia do uproszczenia treści informacji, dążenia do ujęcia przekazu w jakąś zwartą całość lub tzw. dobudowy wanie uzasadnienia, które bardzo często przytłacza albo zniekształca treść informacji. Jest również powszechnie znaną rzeczą, że w różnych grupach społecznych podwładni starają się przekłamywać albo łagodzić treść informacji krytycznych, nieprzyjemnych dla przełożonych. Na ogół nie lubi się w ogóle (a dotyczy to zarówno przełożonych, jak i podwładnych w grupie) przekazywać wiadomości nieprzychylnych czy niekorzystnych. Stąd też kierownicy są często zaskakiwani siłą protestów czy wybuchów niezadowolenia swych podwładnych i swą niewiedzą o rzeczywistym stanie rzeczy. W związku z tym H. A. Simon ustala wśród różnych stwierdzeń i zaleceń, że rzetelna, pełna i nie zniekształcona informacja ma szanse dotarcia z dołu, od podwładnych do różnych szczebli kierowniczych wtedy, gdy przekazywanie informacji krytycznych nic ściągnie ujemnych następstw dla podwładnego, gdy przełożony może uzyskać te informacje innymi, specjalnymi kanałami i podwładny nie przekazujący informacji byłby za brak zawiadomienia odpowiedzialny³⁹.

Zniekształcenia treści informacji mogą wynikać również z powodu złego funkcjonowania kanałów informacji, czyli owej sieci pozycji społecznych, stanowisk, przez które informacja przepływa od stanowiska czy stanowisk najwyższych do stanowisk najniższych i odwrotnie. Jest to szczególnie ważne w grupach wojskowych, organizacjach gospodarczych, przedsiębiorstwach, w załogach statków morskich itp.

W związku z tym Ch. Barnard ustalił całą listę warunków, jakim powinna odpowiadać sieć kanałów informacji, aby przekazywane wiadomości nie ulegały

³⁹ H. A. Simon, The New Science of Menagetner.t, New York 1960.