W przypadku żądanego ruchu tłoka w dół, po przesterowaniu rozdzielacza, ciecz z pompy kierowana jest do górnej części cylindra nad tłok i jej ciśnienie, dochodząc do zaworu linią przerywaną, działa na tłoczek sterowniczy, który unosząc się otwiera zawór zwrotny, zezwalając na wypływ cieczy z cylindra i na ruch tłoka w dół. Praktycznie obieg działa jak bez zaworu.
Działanie zaworu rozpoczyna się z chwilą zaniku ciśnienia w obiegu, spowodowanego np. zatrzymaniem pompy, pęknięciem przewodu czy odpowiednim przesterowaniem. Zanik ciśnienia w przewodach powoduje to, ze pod działaniem sprężyny zawór zwrotny zamyka się nie pozwalając na wypływ cieczy z cylindra i tym samym blokuje położenie tłoka. Zawory o takim działaniu nazywane są również zamkami hydraulicznymi.
Pokazany na rys. 14 symbol graficzny przedstawia zawór zwrotny sterowany; linią ciągłą oznaczono przepływ roboczy cieczy, linią przerywaną przepływ cieczy sterującej zaworem.
Zawory dławiące należą do elementów układu hydraulicznego, których zadaniem jest ograniczenie ilości przepływającej przez nie cieczy.
Zasada działania zaworu polega na przepuszczaniu strumienia cieczy przez tzw. dławik, tj. szczelinę o odpowiednio dobranym, stałym lub regulowanym przekroju, stwarzającą opór przepływu, dzięki któremu przez dławik przepływa tylko ustalona ilość cieczy, a reszta tłoczona pompą przez zawór przelewowy wraca do zbiornika. Ilość przepływającego przez dławik oleju w jednostce czasu zależy od przekroju i kształtu szczeliny, spadku ciśnienia w szczelinie oraz lepkości i temperatury oleju. Najprostszym dławikiem stałym jest zmniejszenie przekroju w systemie przewodów, jak np. wstawienie w ciąg przewodów kawałka rury o mniejszej średnicy.
W obiegach hydraulicznych obok stałych zaworów dławiących, w postaci dysz o stałym otworze, stosuje się również zawory dławiące, które umożliwiają regulację ilości przepływającej cieczy.
Budowę zaworu o regulowanej szczelinie pokazano na rys. 15. Jest to prosty zawór igłowy, który składa się z następujących części:
ZAWÓR DŁAWIĄCY
— kadłuba zaworu i gniazdami gwintowymi do podłączenia,
— dławika igłowego,
— nakrętki ustalającej,
— kapturka zabezpieczającego.
Wielkość przepływu reguluje się przez wkręcanie lub wykręcanie dławika igłowego. Po każdej regulacji należy zabezpieczyć jego położenie przez dokręcenie nakrętki ustalającej.
Przy stosowaniu zaworów dławiących należy zwrócić uwagę, że Jest to nieekonomiczny sposób regulacji przepływu, gdyż powoduje straty energii na dławieniu, która zamieniając się w ciepło powoduje niepotrzebne nagrzewanie się oleju.
W obiegach hydraulicznych, w których wymagane jest ograniczenie przepływu cieczy tylko w jednym kierunku, stosuje się zawory dławiąco--zwrotne, będące połączeniem dwóch zaworów ujętych w nazwie, tj. zaworu dławiącego i zaworu zwrotnego. Budowę takiego zaworu i jego przykładowe zastosowanie pokazano na rys. 16.
Zasada działania zaworu
Ńa schemacie hydraulicznym rys. 16 pokazano przykładowe zastosowanie zaworu dławiąco-zwrotnego w obiegu zasilania cylindra hydraulicznego dwustronnego działania. Celem zabudowania tego zaworu jest, aby ruch drąga tłokowego w lewo był powolny.
Po uruchomieniu pompy i przesterowaniu rozdzielacza w prawo przepływ przez rozdzielacz odbywa się zgodnie z lewą kratką symbolu graficznego — ciecz dostaje się na lewą stronę cylindra. Kierunek przepływu cieczy zgodny jest z kierunkiem działania zaworu zwrotnego, grzybek zaworu zostaje podniesiony, ciecz przepływa do cylindra bez oporów i tłok
39