p181 Chądzyński Region i jego rozwój 07

Rozdział 4. i>maowtSKa przjean

go doskonalszą formą. Z różnych powodów, np. odejścia z dystryktu dużych podmiotów gospodarczych, możliwy jest proces swego rodzaju uwstecznienia w rozwoju nowych obszarów przemysłowych.

4.3.5. Klaster⁵³⁷ Portera

Na osobne rozpatrzenie zasługuje koncepcja klastrów, propagowana przez amerykańskiego uczonego M. Portera. W środowisku polskich akademików panuje nadal pewien rozłam i wątpliwości co do tego, czy mające swe korzenie w nauce anglosaskiej klastiy są tym samym co badane, głównie przez przedstawicieli szkoły francuskiej, terytorialne czy też lokalne systemy produkcji. Chociaż wśród rodzimych bada-cty zauważalna jest tendencja do powolnego godzenia się na utożsamianie lokalnych systemów produkcyjnych z klastrami⁵³⁸, w niniejszym opracowaniu zostaną one jednak omówione jako twór bardzo podobny, lecz jednak nie będący zawsze tym samym, ze względu chociażby na mniejsze, w przypadku klastrów powiązanie przedsiębiorstw z lokalnym terytorium w ujęciu zaprezentowanym w podrozdziale 2.2.

Według M. Potrera klaster „(...) jest to znajdująca się w geograficznym sąsiedztwie grupa przedsiębiorstw i powiązanych z nimi instytucji zajmujących się określoną dziedziną, połączona podobieństwami i wzajemnie się uzupełniająca. Geograficzny zasięg grona może obejmować jedno miasto lub stan, cały kraj, a nawet grupę sąsiednich krajó-w⁵³⁹. Grona mają rozmaitą postać w zależności od ich głębi i wyrafinowania, jednakże większość z nich obejmuje firmy produkujące wyroby finalne lub usługowe, dostawców wyspecjalizowanych środków produkcji, części, maszyn i usług, instytucje finansowe oraz firmy w pokrewnych sektorach. W skład gron często wchodzą firmy zaliczające się do sektorów w dalszej części łańcucha wartości (to znaczy kanały dystrybucji albo klienci), producenci komplementarnych wyrobów, jednostki tworzące wyspecjalizowaną infrastrukturę, instytucje rządowe i pozarządowe zapewniające specjalistyczne szkolenie, oświatę, informację, badania i pomoc techniczną (takie jak uniwersytety, ośrodki naukowe, jednostki szkolenia zawodowego) oraz agencje normalizacyjne. Agencje rządowe, które wywierają znaczący wpływ na dane grono, mogą być uznawane za jego część. Na koniec, wiele gron obejmuje stowarzyszenia branżowe i inne zbiorowe instytucje prywatne wspomagające członków grona"⁵⁴⁰.

■^w Obecnie w literaturze polskiej i polityce regionalnej dominuje spolszczona wersja angielskiego stówa cluster. Można się również spotkać z określeniem grono lub skupisko.

Wśród polskich polityków, urzędników i przedsiębiorców praktycznie nie rozróżnia się tych dwóch pojęć. Słowo klaster jest używane przez nich powszechnie dla określenia wszelkich terytorialnych form organizacji produkcji. &>b- M. Enright, Regionu! Clusters and Economic Development: A Research Agenda, referat przedstawiony na konferencji Regional Clusters and Business Networks, Fredericton, New Bruswick, listopad 1993.

MJE. Porter, Porter o..., s. 248.

WWty.CEoewi i