45635 p59 Chądzyński Region i jego rozwój 07

Rozdział 2. Teoretyczne podstawy rozwoju regionalnego i lokalnego

mh> lab biegunów wzrostu; rozchodzi się różnymi kanałami i ze zmiennymi skutkami Wicowymi dla całości gospodarki^014S.

Polaryzacja sektorowa, której autorem jest F. Perroux opiera się na koncepcji biegam wzrostu, który wiąże się zasadniczo z działalnością przemysłową. Odnosi się do Schumpeterowskiej koncepcji „twórczej destrukcji". Biegunem wzrostu (rozwoju) może być duże przedsiębiorstwo, kompleks przemysłowy, zinstytucjonalizowana lub niezin-slytucjonalizowana grupa przedsiębiorstw, gałąź przemysłu określana jako .przemysł wiodący'- Rozwój i działanie jednostki motorycznej jako bieguna wzrostu określa się ogólnie jako polaryzację'⁴⁹. Koncepcja sektorowych biegunów wzrostu F. Perroux, podobnie jak koncepcja J. Schumpetera, nie zajmuje się wymiarem przestrzennym poła-lyzacji. Pojecie biegunów wzrostu łączy z elementami lokalizacji przestrzennej O. Van-neste. Wskazuje, iż.(...) bieguny wzrostu (growth poles) można określić jako zbiór ekonomicznych przedsięwzięć, zlokalizowanych w tym samym punkcie przestrzeni i połączonych między sobą siecią zależności, co skutkuje stałym i podtrzymującym się rozwojem (self-sitslaining growth) na tyle dużym, że ulega on dyfuzji na obszary peryferyjne w obrębie tegoż regionu, a także poza jego granice"™. Rezultaty działania bieguna wzrostu są różnicowane regionalne w zależności od dynamiki środowiska. Dynamikę środowiska określił jako połączenie trzech sił wzrostu: ludności, innowacji i instytucji, wywierające wpływ na układ, w którym region jest podukładem¹⁵¹.

Twórcą koncepcji polaryzacji regionalnej jest G. Myrdal. Sformułował on zasadę okrężnej i kumulatywnej przyczynowości, mówiącą, iż w procesach rozwoju występują sprzężenia zwrotne między przyczyną a skutkiem¹⁵². Należy wyróżnić dwa jednoczesne procesy: rozprzestrzenianie się aktywności ekonomicznej i dobrobytu z miejsc wyżej rozwiniętych do słabiej rozwiniętych oraz proces odwrotny, odpływ zasobów z miejsc słabiej rozwiniętych do wyżej rozwiniętych¹⁵³. Regionalne bieguny wzrostu absorbują z otoczenia czynniki pozytywnie wpływające na rozwój, tym samym osłabia się rozwój peryferii. Zachodzi także sytuacja odwrotna - efekt rozprzestrzeniania (zwykle słabszy od efektu wymywania), gdy niektóre inwestycje, styl życia itp. prze-

*    JJ. Grzeszczak, Bieguny wzrostu a formy przestrzeni spolaryzowanej, Prace Geograficzne nr 173. PAN Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. St. Leszezyckiego, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 1999, s. 11.

*"Szerzej: J. Grzeszczak, Bieguny wzrostu..., op. cif., 1999, s. 11; K. Gawlikowska-Hueckel. Procesy rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej. Konwergencja czy polaryzacja, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2003. s. 24-25.

*    P. Lisowski, InnowacyjnaU w teoriach rozwoju regionów, maszynopis powielony Łódź 2003, s. 7.

¹⁵¹1. Grzeszczak, Bieguny wzrostu..., op. cit., 1999, s. 17.

*    Szerzej: K, dębicka, M. Grewiński. Europejska polityka regionalna. Dom Wydawniczy Elipsa. Warszawa 2003. s. 24-25.

: ^,M S.I.. Bagdziński. W. Kosiedowski, M. Marszałkowska. Bagdziński. Ekonomiczne założenia rozwoju i restrukturyzacji regionu w warunkach transformacji systemowej, [w:] Polityka rozwoju regionalnego i lokalnego w okresie transformacji systemowej, Toruń 1995, s. 66.

www.ccocwu.pl.