p63 Chądzyński Region i jego rozwój 07

Rozdział 2. Teoretyczne podstawy rozwoju regionalnego i lokalnego

ś)o powiązane tworząc zamknięty, hierarchiczny system przestrzenny. Dzięki wzajemnym powiązaniom innowacje rozprzestrzeniają się z centrum na peryferie. Model j Friedmanna pokazuje następujące tendencje¹⁶⁵:

•    przepływu środków z centrum do peryferii (efekt dominacji),

•    zwiększającej się liczby innowacji w centrum (efekt informacji),

•    zwiększającej się przejrzystości warunków i zmniejszającym się ryzykiem działania centrum w stosunku do peryferii (efekt psychologiczny),

•    postępu społecznego i instytucjonalnego w centrum, ułatwiającego działanie (efekt modernizacyjny),

•    indukowania jednych innowacji przez inne w centrum (redukcja łańcuchowa),

•    wzrostu korzyści dużej skali w centrum (efekt produkcyjny).

Zależność hierarchiczna: centrum - peryferie, może być źródłem konfliktów. Jednak J. Friedmann wskazuje, że to właśnie w interesie centrum jest, aby peryferie skutecznie adoptowały innowacje, ponieważ w ten sposób jest ono wspomagane poprzez przekazanie niektórych kompetencji peryferyjnym centrom subsydiarnym. Skutkiem tego mogą być efekty synergiczne, przyspieszające rozwój zarówno ośrodków centralnych, jaki i peryferii.

Rozwój koncepcji i pomysłów obrazujących oraz wyjaśniających zjawiska rozwoju regionalnego ma oczywiście charakter ciągły i kumulatywny. Trzeba jednak zauważyć, iż w latach 60. XX wieku nastąpiła zasadnicza zmiana myślenia i podejścia do terytorium. Okazało się, iż dotychczasowe teorie w sposób niewystarczający wyjaśniały zjawiska zachodzące w przestrzeni, szczególnie w odniesieniu do regionów. Wskazuje się więc na nową jakość, nowe podejście do rozwoju regionalnego i tym samym powstanie nowych koncepcji rozwoju regionalnego o charakterze endogenicznym (oddolnym).

2.2. Nowe koncepcje rozwoju — w kierunku rozwoju lokalnego

2.2.1. Geneza koncepcji rozwoju lokalnego

Geneza koncepcji rozwoju lokalnego, rozumianego jako proces zróżnicowania i wzbogacania gospodarki oraz społeczeństwa na danym terytorium, jest nierozerwal-

^m D. Suwasz, Współczesne uwarunkowania.... op. cii.. Łódź 2000, s. 30.

63

www.ceoewu.PL